De Limburgse gesneuvelden

Jacob Guillaume Houben (Jacques)

De mijnwerker Jacques Houben l uit Born werkte waarschijnlijk op de vlakbij gelegen Staatsmijn Maurits in Geleen. In zijn dossier bij de OGS wordt hij kleermaker genoemd. [1#2]
Dat mensen een ander beroep uitoefenden dan dat, waarvoor ze waren opgeleid, kwam/komt natuurlijk wel vaker voor.
In het zelfde dossier lezen we in een door de gemeente Born over hem ingevuld formulier: Op 17 aug. 1944 door Duitsers als onderduiker gearresteerd en vermoedelijk via Amersfoort naar Duitsland gevoerd. Betrokkene was i.v.m. ontvangen oproeping voor het verrichten van werkzaamheden in Duitsland ondergedoken. [1#1]
Zo kun je dwangarbeid ook omschrijven. De gemeente schijnt niet te hebben geweten dat hij ook verzet pleegde. Cammaert blijkbaar wel, want hij schreef in zijn hoofdstuk over de RVV (Raad van verzet): Enkele koeriers kwamen om het leven, terwijl twee R.V.V.-ers bij toeval in Duitse handen vielen. Dat overkwam op 17 augustus 1944 de mijnwerker J.G. Houben, toen hij bij een wapentransport in Geleen werd aangehouden en geen identiteitsbewijs kon tonen. Hij kwam in Duitse gevangenschap om het leven. [2]
Zijn weduwe heeft na de oorlog geprobeerd, meer over het lot van haar man aan de weet te komen. Dus schreef ze aan het Rode Kruis. Haar enige aanknopingspunt was een informatie uit de Nederlandse Staatscourant (het officiële mededelingenblad van de regering) van van 31 januari 1952, dat hij vermoedelijk is gestorven in de periode van 16 maart tot 3 mei 1945. En dat een onbetrouwbare bron bericht had over een graf met daarop de naam Jac Houben in of nabij Keulen. [1#9]
De OGS antwoordde op 11 oktober 1965 dat ze alleen wisten, dat hij omstreeks 3 mei 1945 als gevangene van Neuengamme moet zijn overleden. Men kon niet zeggen, waar precies. Als mogelijkheden werden geopperd: het concentratiekamp Sandbostel [3] of de ramp met de Cap Arcona en twee andere schepen in de Lübecker Bocht [4] waarbij 7000 gevangenen van Neuengamme de dood vonden. [1#6]

Het Digitaal Monument Neuengamme [5] geeft volgende detentiegeschiedenis: Gearresteerd op 17-08-1944, Vervolgens gevangen geweest in Maastricht, Ommen, Amersfoort (26-08-1944 tot 08-09-1944) en Neuengamme vanaf 10-09-1944. Daar zat hij in de subkampen Husum-Schwesing (dorp Engelsburg) [6] waar de gevangenen moesten werken aan de zo geheten Friesenwall en in Meppen-Versen, waar sinds november 1944 gevangenen uit Neuengamme moesten werken in steenfabrieken, kleigaten en turfwinning. Op de Nederlandse Wikipedia over dat kamp lezen we: Tot maart 1945 bleef kamp Meppen-Versen een buitenpost van dat concentratiekamp. Toen de geallieerden het kamp naderden, werden de resterende gevangenen lopend via Meppen, Cloppenburg, Bremen en Hamburg naar Neuengamme gedirigeerd. De ernstig zieken en zij die niet konden lopen, werden per vrachtwagen naar Farge bij Bremen gebracht. De veertig zwaarst zieken werden ter plekke doodgeschoten. [7]
Jacob Guillaume ( Jacques ) Houben staat op de Erelijst 1940-1945 van de Staten-Generaal. [8]

Voetnoten

1. Archief Oorlogsgravenstichting (@ Nationaal archief),
   Dossier Jacob Guillaume Houben • #1 • #2 • #6 • #9
2. Dr. F. Cammaert, Het Verborgen Front – Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Doctorale scriptie 1994, Groningen
   9. De Raad van Verzet in het Koninkrijk der Nederlanden, p.971
3. Monument Sandbostel • Nederlands • Deutsch • English • Français • Español • Português não disponível
4. Cap Arcona, Wikipedia • Nederlands • Deutsch • English • Français • Português
5. vriendenkringneuengamme.nl Jacob Guillaume Houben
6. 1. KZ-Gedenkstätte Husum-Schwesing
   2. KZ Husum-Schwesing, Wikipedia • Nederlands • Deutsch • English • Français • Português
7. Stalag VI B Versen, Wikipedia • Nederlands • Deutsch • English
8. Erelijst 1940-1945
9. Oorlogsgravenstichting.nl