De Limburgse gesneuvelden

Leon Frantzen
(Leonardus Franciscus Josephus Hubertus)

Geboorteakte Frantzen, Leonardus Franciscus Josephus Hubertus [1]

Leon Frantzen was tijdens de Tweede Wereldoorlog onderwijzer in Horn, enkele kilometers ten westen van Roermond. Horn behoorde tot het district Roermond-West van de LO. Het behoort tegenwoordig tot de gemeente Leudal. [2]

Leon Frantzen was een broer van Sef Frantzen in Swalmen, met wie hij samenwerkte. [3.1]
Onderwijzer L.F.J.H. Frantzen en kapelaan H.L.J. Janssen gaven sedert 1941 leiding aan de hulpverlening in Horn. Ze werkten samen met helpers in De Weerd, Roermond, Beesel en Swalmen. Frantzen trad op als districtschef van de Nederlandsche Unie. Oudleerlingen hielpen hem bij de verspreiding en verkoop van het blad “De Unie” en voerden propaganda voor deze in veler ogen anti-N.S.B.-organisatie. [3.2]
In de loop van 1943 trok Frantzen zich uit deze tak van de illegaliteit terug. Hij had zijn handen vol aan de werkzaamheden voor de L.O. waarvoor hij als districtsleider in “Roermond-West” optrad. Bovendien arriveerden steeds meer joden in Horn. Frantzen achtte het raadzaam niet alles door elkaar te laten lopen. Er hoefde maar ergens iets mis te gaan en alle activiteiten dreigden als gevolg van één grote arrestatiegolf tot stilstand te komen. Hij spande zich in om de diverse taken te scheiden en de structuur te verbeteren. In het najaar van 1943 kwam in het district Roermond-West - misschien vanwege de gebeurtenissen rond Van Ass in De Weerd - een scheiding tot stand in de hulp aan krijgsgevangenen en geallieerde vliegeniers. [3.3]

Na een bezoek van Hendrikx en Naus aan Roermond om de Venlose werkwijze toe te lichten, bezocht Bleijs vanaf de tweede helft van juni 1943 geestelijken in de regio op zoek naar geschikte krachten voor de duikorganisatie. Met onderwijzer L.F.J.H. Frantzen uit Horn, een gewezen activist van de Nederlandsche Unie, en kapelaan H.L.J. Janssen uit Horn vormde hij vanaf juni 1943 de districtsraad. [3.4]

Frantzen bekommerde zich om de onderduikers en onderhield contact met een groep jodenhelpers uit Delft, geleid door H.H. van der Wielen. In Horn en omgeving vonden circa honderdvijftig joden onderdak.
…
J.W.H. Frantzen uit Swalmen, een broer van de onderwijzer uit Horn, werd belast met de uitvoering van bijzondere opdrachten zoals het onderhouden van contact met de gevangenis te Maastricht. L. Frantzen en kapelaan Janssen moesten respectievelijk in mei en juli 1944 onderduiken, maar ze bleven op de achtergrond actief. [3.5]
Cammaert schrijft samenvattend over hem:
Horn, onderwijzer. Broer van J.W.H. Frantzen. Hij hielp geallieerde vluchtelingen en gaf leiding aan het op de westelijke Maasoever gelegen deel van het L.O.-district Roermond. Hij trad op als verbindingsman in Limburg van de groep Brandsma, een hulpverleningsgroep van joden met het zwaartepunt in West-Nederland. [3.6]

Leon Frantzen heeft na de oorlog ook bijgedragen aan de gewestelijke geschiedschrijving van die tijd. In de Roermond Collectie Oorlogsdocumentatie 1940-1945 (gemeentearchief Roermond) ligt een handgeschreven (concept) verslag van de „verzorging ondergedoken Joden in Limburg“ door Leon Frantzen, onderwijzer in Horn. Dit bevat een overzicht, geïllustreerd/aangevuld met 17 voorvallen. [4]

De overijdensadvertentie in het Limburgsch dagblad van 24 oktober 1986 vermeldt over hem:
Oud-inspecteur van het lager onderwijs, officier in de orde van Oranje-Nassau, drager van het Verzetsherdenkingskruis [5]

Voetnoten

1. archieven.nl * Frantzen, Leonardus Franciscus Josephus Hubertus
2. OpenStreetMap Horn
3. Cammaert, A. P. M., Het verborgen front: Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog, Groningen 1994.
   1. Hoofdst. 3, Hulpverlening aan uit Duitsland ontvluchte (Franstalige) krijgsgevangenen p.1069
   2. Hoofdst. 3, Hulpverlening aan uit Duitsland ontvluchte (Franstalige) krijgsgevangenen p.170
   3. Hoofdst. 3, Hulpverlening aan uit Duitsland ontvluchte (Franstalige) krijgsgevangenen p.171
   4. Hoofdst. 6, De Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers p.611
   5. Hoofdst. 6, De Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers p.613
   6. Hoofdst. 0, pp.18ff: Introductie van vaak genoemde personen
4. Gemeentearchief Roermond 187 Roermond Collectie Oorlogsdocumentatie 1940-1945
5. Limburgsch dagblad, 24 oktober 1986 Leon Frantzen