De Limburgse gesneuvelden

Wiel Houwen
(Willem Laurens)

floddergatsblog.wordpress.com …

Foto met dank aan het documentatiecentrum De Moennik en André Hanssen
De ouders van Wiel Houwen hadden een bakkerij. Blijkbaar heeft Wiel daar ook gewerkt, want het Limburgsch Dagblad schreef op 15 oktober 1990 ter gelegenheid van zijn begrafenis: Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de bakker uit Helden-Panningen leider van de meest gevreesde knokploeg die in Limburg operationeel is geweest. [1]
Maar hij werkte blijkbaar ook bij de gemeente: Als employé op het distributiekantoor in Helden drukte Wiel Houwen honderden bonkaarten achterover voor onderduikers onder wie veel joden.
… Als hoofd van de luchtbeschermingsdienst in Helden vervoerde hij in zijn dienstauto tientallen bemanningsleden van vliegtuigen, die door Duits afweergeschut waren neergehaald, naar onderduik- en doorgangsadressen. In de bossen van Helden stichtte hij met jeugdleiders een onderduikerskamp dat medio juli 1943 ijlings moest worden ontruimd nadat een NSB’er bij de marechaussee aangifte van de ontdekking van het kamp had gedaan. [1]
Meer daarover in het artikel Een militair opleidingskamp voor onderduikers
Er staan in het bovengenoemde krantenartikel nog meer acties van Wiel Houwen beschreven zoals het ontvreemden van bevolkingsregisters en de ontvoering van Ludo Bleys, die niet vrijwillig wide onderduiken, hoewel al vaststond, wanneer hij gearresteerd zou worden. Dat waren bestelde acties, op verzoek van de L.O: uit andere plaatsen. Dat bewijst, hoeveel vertrouwen menin hem stelde.
Cammaert schrijft over hem: Ambtenaar distributiedienst en hoofd plaatselijke luchtbeschermings­dienst. Verzetspionier. Houwen raakte al in een vroeg stadium betrokken bij de hulp aan geallieerde vluchtelingen. Speelde een vooraanstaande rol in de plaatselijke L.O. en gaf leiding aan de K.P.-Helden, die zich opvallend actief toonde. [2.1]
Op zondag 23 april reden Houwen, Raedts, Grijsbach, Moust en een onderduiker naar Heerlen. Hun was door de K.P.-Heerlen gevraagd de gearresteerde illegale werker Theo Crijns, die met verwondingen in het ziekenhuis lag, te bevrijden. Eerder op de dag had Houwen een gewonde piloot vervoerd, maar onderweg was hij zonder benzine komen te zitten. Voorbijgangers hadden een opvallende belangstelling getoond. Mogelijk had iemand de Duitse instanties gewaarschuwd. [2.2]
Op 23 april 1944 werd Houwen door Max Strobel, het hoofd van Sicherheitsdienst in Maastricht, gearresteerd op de Maasbrug in Roermond. Houwen had een pistool bij zich en probeerde kort daarna zichzelf schietend te bevrijden, maar werd overmeesterd. Daarna werd hij ondervraagd door Strobels rechterhand Richard Nitsch, die dat met veel geweld deed. Kort daarop werd hij overgebracht naar Kamp Vught. [3]
Na Houwens arrestatie viel de K.P. Helden uiteen.
Hij werd in Vught ingesloten, ter dood veroordeeld, echter verwisseld waardoor een ander in zijn plaats werd geëxecuteerd. Op 6 september 1944 werd hij op transport naar Sachsenhausen (Oranienburg) gesteld, waar hij in een bakkerij werd te werk gesteld. Hij overleefde de dodenmars van Sachsenhausen naar Schwerin waar hij begin mei 1945 door Russen werd bevrijd. [1]
Die dodenmarsen tegen het einde van de oorlog hadden meerdere doelstellingen. De SS sloeg met duizenden concentratiekamp-gevangenen op de vlucht voor de naderende geallieerden. Zij wilden de lijkenbergen in de kampen tot een minimum reduceren door de lijken van de uitgeputte slachtoffers langs de wegen te laten liggen. De sterksten die daarbij overbleven, konden dan eventueel nog elders als slaven worden gebruikt. Toen dat ook niet meer ging, werden duizenden naar de kust gestuurd en op schepen gezet. Een triest voorbeeld is de Cap Arcona, die door de Britse luchtmacht vlak bij Lübeck is gebombardeerd in de veronderstelling, dat het hier om troepenschepen ging. Ook Schwerin ligt aan de kust, maar dit smerige plan is door het einde van de oorlog verhinderd.

Na de oorlog ontving Houwen op 4 september 1946 in Den Haag van de Amerikaanse regering de Medal of Freedom with Silver Palm. Ook was hij drager van het Verzetsherdenkingskruis en Member of the British Empire. Later in zijn leven had hij er moeite mee dat veel mensen die in zijn ogen weinig binnen het verzet hadden gedaan, wel met de eer gingen strijken. [4]
Wiel Houwen is in Helden-Dorp begraven. [4]

Voetnoten

1. delpher.nl/ Wiel Houwen (79) in Venlo overleden, Limburgsch Dagblad, 15 oktober 1990
2. Cammaert, A. P. M. (1994). Het verborgen front: Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog, Rijksuniversiteit Groningen.
   1. Hoofdst. 0, pp.18ff: Introductie van vaak genoemde personen
   2. 6.VIII.2.7. Helden, Meijel & Kessel, p.600
3. wikipedia NLWiel Houwen
4. genealogieonline.nl willem laurens (wiel) houwen
5. https://floddergatsblog.wordpress.com/wp-content/uploads/2017/11/foto-6-wiel-houwen.jpg?w=454