De Limburgse gesneuvelden

Jacques “De Bruyn” Sangen
(Jakob Hubert Jozef)

Data van geboorte en overlijden zijn te vinden op zijn bidprentje [1] en op geni.com over de ondergrondse pers 1940-1945. [2]

Cammaert schrijft samenvattend over Jacques Sangen: Hoensbroek, medewerker Rijksverkeersinspectie. Volgde A.H. van Mansum op als hoofdverspreider van “Vrij Nederland” (en “Ons Vrije Nederland”) in Limburg. Sangen verleende hulp aan geallieerde vliegeniers. In sommige verzetskringen werd aan zijn betrouwbaarheid getwijfeld, wat hij zelf door zijn doen en laten tot op zekere hoogte in de hand werkte. Kwantitatieve overdrijving van de door hem verleende hulp was hem, evenals veel anderen, niet vreemd, maar laakbare handelingen zijn nooit overtuigend aangetoond. [3.1]

Daarom vindt Cammaert J. Sangen illustratief voor de voetangels en klemmen waarmee een waarheidsgetrouwe reconstructie van de pilotenhulp in Limburg gepaard gaat. [3.2]
De knokploegleider Jacques Crasborn bijvoorbeeld zei kort na de oorlog over hem: Maar wij deden niet veel zaken met Sangen, omdat wij hem niet vertrouwden. Maar hij heeft nooit iemand verraden en hij heeft ook nooit piloten verdonkeremaand (wat wij ook gedacht hebben). [3.2]
Het was zijn grootspraak, ook na de oorlog, Crasborn vond het raar dat hij op goede voet stond met Duitse officieren en hij verdacht hem van corruptie. Maar ook al overdreef Sangen:
Vóór juni 1944 is slechts een bescheiden aantal, maar niettemin toch enkele tientallen piloten door Sangen en de zijnen geholpen. [3.2]

De Air Forces Escape & Evasion Society besteedt ook aandacht aan Sangen en zijn groep. Daarbij worden realistische aantallen genoemd:
J.H.J. (De Bruyn) Sangen werkte als ambtenaar bij de Rijksdienst voor de Verkeersinspectie in Hoensbroek, net als Vrij in Maastricht. Jacques Sangen had in de eerste helft van 1944 een aantal onderduikadressen voor vliegeniers weten te organiseren in en rond Hoensbroek. Zijn vliegeniers kreeg hij van De Zwarte Plak via P.J. (Jef, De Witte) Ronden die als oud-officier actief was in de Sittardse verzetsgroep. Een beperkt aantal vliegeniers van de Sangen groep kon naar Maastricht worden gebracht, en Sangen bracht persoonlijk een aantal vliegeniers naar Slenaken. Ongeveer dertig van de (ongeveer) veertig bemanningsleden die door deze groep werden geholpen, werden in de zomer van 1944 bij Stramproy over de grens gebracht toen alle andere grensovergangen in Nederlands Limburg niet meer gebruikt konden worden vanwege arrestaties. [4]

Voetnoten

1. rijckheyt.nl Im Memoriam Jakob Hubert Jozef Sangen
2. geni.com de ondergrondse pers 1940-1945
3. Cammaert, A. P. M. (1994). Het verborgen front: Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog, Rijksuniversiteit Groningen.
   Hoofdst. 0, pp.18ff: Introductie van vaak genoemde personen
   Hoofdst. 4 - geallieerde piloten, p.319-323
4. Air Forces Escape & Evasion Society Chapter 4: The Organizations, 4.3.6. The Sangen group