|
|
|
|
|
|
.jpg/120px-Valkenburg_aan_de_Geul-Provinciaal_Verzetsmonument_op_de_Cauberg_(12).jpg)
.jpg){kind=link}
Historie is niet alleen het weergeven van de as,
maar ook het doorgeven van het vuur.
Thomas More
Tom Engeln
Deze website staat onder een Creative Commons licentie:
• Geen commercieel gebruik
• Geen bewerking
Kortom: u mag de inhoud van deze website doorgeven, ook gedeeltelijk, maar niet voor commerciële doeleinden.
De citaten moeten onveranderd blijven en natuurlijk moet de auteur en de bron worden aangegeven en op de licentievoorwaarden moet worden gewezen.
+ info : Tom Engeln
∗ 1902-01-30 Purmerend † 1945-04-27 KZ Ebensee (43)
Naar de beginpagina 1940-194.
Biografie Tom Engeln
De 20-jarige ongehuwde Purmerendse boekhouder Paulus Anthonius (Tom) Engeln wonende te Heerlen, werd onder nummer 20 uitgeloot en op 5 juli 1921 medisch goedgekeurd voor de militaire dienst. Voor zijn leeftijd was Tom een kleine man, maar 1.67 meter lang. In maart 1922 werd Tom als dienstplichtige onder de wapenen geroepen bij de infanterie. Later na zijn basisopleiding werd hij overgeplaatst naar de Genie in de functie van kantoorbediende. Op 18 november 1922 werd hij bevorderd en aangesteld in de rang van dienstplichtig wachtmeester. Dit was toentertijd een normaal verschijnsel; de MULO gaf de dienstplichtige de rang van onderofficier en de HBS-er werd opgeleid tot reserveofficier. Op 28 februari 1923 verliet Tom met groot verlof het Nederlandse leger. Tom’s voorouders kwamen uit Duitsland en zijn opa Engeln was geboren te Mesum een dorp in de gemeente Detten-Ems in het voormalige West-Pruissen, bij Hengelo over de Duitse grens. Hier wonen nog steeds verre familieleden van de familie Engeln. De 22-jarige Tom vertrok in juni 1924 vanuit Heerlen naar Duitsland. Zijn einddoel was Johanngeorgenstadt, gelegen in de deelstaat Saksen. Hier werd hij procuratiehouder in de plaatselijke pianofabriek. Uit een onstuimige liefdesrelatie met zijn daar wonende Duitse vriendin kregen ze een zoon, Paul Büschenfeld, zijn dochter Claudia is bij de steentjeslegging aanwezig; Tom verliet zijn Duitse vriendin en vertrok naar Berlijn. Paul Büschenfeld groeide op bij zijn grootouders in het Roergebied. Hij nam de naam van zijn grootouders aan. In Berlijn werkte Tom Engeln als taxichauffeur samen met Hans Wanger, de broer van zijn latere vrouw, de Berlijnse Betsy Wanger. Op 13 augustus 1928 trouwde Tom Engeln met Betsy Wanger in het deelstadhuis van Berlijn-Kreuzberg en het stel ging wonen aan de Grimmstrasse 25 in de Berlijnse woonwijk Friederichshain-Kreuzberg. Kort na hun huwelijk vertrokken Tom en Betsy naar Lutterade bij Geleen en openden daar een handwerkzaak met een renteloze lening van Tom’s moeder.
p.2
Na Lutterade vertrokken ze naar de Lindelaan in Valkenburg-Houthem, daar werd in 1930 hun eerste kind, dochter Betsy geboren. De volgende woonplaats werd Heerlen, de Willemstraat, hier dreven ze een winkel in wol en zijde. De zaken gingen voorspoedig en in 1933 hadden ze drie winkels in Zuid-Limburg waaronder een in de Muntstraat 4. Hier werd hun tweede kind, zoon Max in 1936 geboren.
Op 17 augustus 1918 kwam Tom weer terug naar Purmerend vanuit Stratum en verhuisde daarna samen met zijn moeder op 24 december 1921 naar Heerlen. Ergens was er een tussenstop in Utrecht zij trouwde met Petrus Strooper die daar in 1936 overleed. Zijn moeder vestigde zich in Heerlen. Zij overleed op 24 augustus 1961 te Heerlen en werd 81 jaar.
Later in de dertiger jaren werd de winkel in wol en zijde; ‘Betsy Dameshandwerk’ verplaatst van de Muntstraat 4 naar de Muntstraat 19 te Maastricht. Maastrichtenaren die handwerken wilden leren kregen van Betsy gratis les. Het gezin Engeln-Wanger woonde toen aan de Schoolstraat 6 in de gemeente Heer, waar hun derde kind, zoon Hans in 1938 werd geboren.Kort voor de Duitse bezetting in 1938 ging het bedrijf failliet. Tom startte een nieuw bedrijf ACOM, een fabriekje in lederwaren aan de Calvariestraat te Maastricht, waar vooral ceinturen werden gemaakt. Gefinancierd werd het bedrijfje weer met een renteloze lening van Tom’s moeder.
Zijn producten verkocht Tom op de Limburgse ‘noodbeurzen’. Op een van deze beurzen in Roermond ontmoette hij, tijdens de Duitse bezetting de Joodse Amsterdammer Isidoor Brandon. Het klikte tussen die twee en ze gingen samenwerken. Tom hielp Isidoor Brandon onder te duiken en maakte hem partner in zijn bedrijf. Brandon kocht zich in, in het bedrijf met 1000 gulden geleend geld van Toms’s moeder. In ruil gaf Brandon vijf Amerikaanse aandelen, later bleken deze vals te zijn. Tot zover niets vreemds.
In mei 1941 verhuisde het bedrijf ACOM van de Calvariestraat naar de Bredestraat 37. In het nieuwe pand was de mogelijkheid voor Tom en Brandon om daar te werken en te wonen. Tom woonde alleen op de 1e en Brandon op de 2e etage samen met zijn vriendin/ bijzit de Bloemendaalse verpleegster Cor Meijer.
p.3
Het zijn dan Isidoor Brandon en Cor Meijer die uiteindelijk voor eigen winstbejag Tom Engeln en de verzetsgroep waar Tom deel van uit maakte aan de SD-er R.H.G. Nitsch hebben verraden.
Het verraad van de verzetsgroep “Oranje Koerier”voor 1000 gulden en een reisebescheinigung
Over het ontstaan en hun verzet tegen de Duitse bezetter van de verzetsgroep Dresen/ Hage“Oranje Koerier”hebben we uitgebreid stilgestaan bij de struikelsteentjes van Douwe Verhagen en Egbert Wolf. Het verraad van de verzetsgroep werd ingeleid door Isidoor Brandon en zijn bijzit Cor Meijer. Maar hoe kwam het zover?
Tom’s vrouw en kinderen woonden nog steeds aan de Schoolstraat 6 in de gemeente Heer.
Betsy Engeln-Wanger klaagde steen en been bij de NSB-gemeenteveldwachter J. Blokker, waarmee zij een relatie had en vroeg hem om raad en daad. De daad was verraad met uiteindelijk de dood van Tom.
In de Nederlandsche Staatscourant van 31 juli 1942, Tom zat in Schutzhaft in Kamp Amersfoort, werd de echtscheiding gepubliceerd, waarbij de NSB-er mr. P.J.J. van den Hove de advocaat en procureur was.
Door de zus van Tom’s vriendin Tini Lint kwam hij in aanraking met een voor hem onbekende verzetsgroep. Begin 1941 stelde Bert Spierings, verzetsman, Tom voor aan de rest van de verzetsgroep Dresen/ Hage, de “Oranje Koerier”. Tom werd een toegewijd, actief en gewaardeerd lid van de verzetsgroep. Brandon die ondertussen interesse toonde in het verzetswerk van Tom, kwam daardoor regelmatig in de woning van de hoofdbewaarder van het Huis van Bewaring Fons Macor aan de Lambert van Middelhovenweg 6 in Blauw Dorp. Brandon zag wie er allemaal kwamen en meededen met het maken, drukken en verspreiden van illegale pamfletten en het illegale blad de “Oranje Post”. Deze wetenschap kwam hem later goed van pas in zijn persoonlijke gesprekken met de SD-er R.H.G. Nitsch. Midden 1941 ontstonden de eerste fricties tussen Tom en Brandon. Brandon had nog steeds een schuld van 1000 gulden bij Tom, zijn entreegeld als partner in het bedrijf. Dit geld was nu bedoeld als betaling aan Tom voor de verkoop van het bedrijf, waarna Brandon eigenaar werd. De uiterste datum van overdracht van het geld en het bedrijf werd bepaald op 1 december 1941. Door de arrestatie van Tom hoefde Brandon uiteindelijk niets te betalen. Hij kreeg het bedrijf gratis en voor niets in zijn schoot geworpen.
p. 4
Het verraad
De schuld die Brandon bij de moeder van Tom Engeln had woog als een molensteen om zijn nek. Intussen was namelijk uitgekomen dat de vijf Amerikaanse aandelen vals waren, niets waard dus. Tom en Brandon kregen nu echt onderling ruzie. Brandon zocht een uitweg door verraad en vond deze via de NSB-boekhouder Herman Borgman. Borgman, de boekhouder van Tom, telefoneerde met de NSB-gemeenteveldwachter van Heer, J. Blokker en de eerste “steen”van het verraad was gelegd.
Blokker nam contact op met Brandon en Meijer en hoorde daar voor het eerst het verhaal van de verzetsgroep Dresen/Hage. De drijfveer voor de NSB-er Blokker was de beloning van 1000 gulden die hij kreeg van de SD voor het verraad van de verzetsgroep Dresen/ Hage.
De volgende stap was de SD-er Nitsch in te lichten. Blokker introduceerde Cor Meijer bij Nitsch en zij vertelde het verzetsverhaal aan Nitsch, die de verzetsgroep niet kende. Nitsch wilde de Jood Brandon niet in zijn kantoor ontvangen, daarom kwam Cor Meijer in beeld. In het daarop volgende gesprek met SD-er Nitsch verraadde Cor Meijer direct Tom Engeln, Bert Spierings en de ontmoetingsplaatsen zoals het schipperscafé van Hendrik Meulensteen en de woning van Fons Macor. Over Tom Engeln verklaarde zij tegen Nitsch dat hij in de achterkamer van zijn bedrijf de illegale bladen “Vrij Nederland” en de “Oranje Post” drukte. Jonge onbekende mannen haalden de illegale bladen op om rond te brengen in de stad.
Meijer verraadde dat het een militaire verzetsgroep was en dat verzetsleden Duitse soldaten in de Maas hadden gegooid, plannen maakten om bruggen op te blazen en wapenleveranties per schip uit België ontvingen. Deze informatie had zij van Brandon. Volgens Meijer waren Tom zijn vriendin Tini Lint en verkoopster Johanna Engelaar koeriersters van de verzetsgroep.
Nitsch op zijn beurt zette de V-Man Andreas Engwirda in als infiltrant. Het lukte de voormalige communist en Spanjestrijder Engwirda door te dringen tot de verzetsgroep via het schipperscafé van Hendrik Meulensteen.
Brandon had voorafgaande aan de arrestaties van 28 november 1941 nog een aantal malen persoonlijk contact met de SD-er Nitsch in de Lunchroom van Coenegracht aan de Kleine Staat en in café Bosch aan de Grote Staat. Brandon stelde op verzoek van SD-er Nitsch een lijst met de namen samen die hij kende van zijn bezoeken bij Fons Macor en gaf de lijst aan Nitsch. Deze lijst was de basis waarop Nitsch zijn drieëntwintig arrestaties verrichtte.
p.5
Arrestaties
Op vrijdagmorgen 28 november 1941, omstreeks 09.00 uur verschenen drie SD-ers in de winkel aan de Bredestraat 37 en vroegen naar Tom Engeln. Zij wilden zijn kamer op de 1e etage zien. Tom Engeln was deze dag voor zaken Maastricht uit en de verkoopster Johanna Engelaar vertelde dat de kamer afgesloten was. De SD-ers vroegen haar de sleutel en zij kon niet anders doen dan de deur openmaken. Meijer stond bij dit gesprek en zij wist als enige dat Engelaar de sleutel bezat. Engelaar werd gearresteerd zoals later Tom’s vriendin Tini Lint.
Brandon had zich tactisch teruggetrokken, was niet in het pand en kwam pas laat in de avond thuis.
Nadat de SD met haar arrestant wegreed bleef een marechaussee achter ter bewaking. Later op de dag verscheen Bert Spierings, die na een positieve herkenning door Meijer werd gearresteerd en overgedragen aan de SD.
Diezelfde dag, vrijdagavond om 19.00 uur kwam Tom Engeln thuis, werd gearresteerd door de wachtende marechaussee en de gewaarschuwde SD kwam Tom ophalen. In het pand van Tom werd een groot aantal illegale bladen aangetroffen en in beslag genomen. Bij de arrestaties in de Bredestraat 37 door de SD bleef Meijer buiten schot. Zij zag alles gebeuren en instrueerde daarbij de SD bij de huiszoeking, zij werd niet gearresteerd.
Tom Engeln werd op 30 oktober 1942 vanuit Kamp Amersfoort gedeporteerd eerst naar de Gestapo gevangenis in Düsseldorf en daarna naar het concentratiekamp Buchenwald met het ‘Häftlingsnummer 208’. Uit Buchenwald is het papieren zakje waarin het horloge van Tom had gezeten de enige tastbare herinnering aan hem.
Op 2 maart 1944 werd hij samen met een grote groep Nederlanders naar het beruchte “Nacht-und Nebelkamp Natzweiler” gedeporteerd. Hier kreeg hij het ‘Häftlingsnummer 7779’. Bij de komst van de geallieerden werden de inwoners van het kamp Natzweiler op 6 september 1944 op
p.6
transport gesteld naar het concentratiekamp Dachau en kreeg Tom Engeln het ‘Häftlingsnummer 100905’. Hij moest werken in het Kommando Allach.
Een week later op 14 september 1944 werd Tom verder gedeporteerd naar het concentratiekamp Mauthausen in Oostenrijk. Daar werd hij te werk gesteld in het sub-kamp Melk, waar Tom hard moest werken in de plaatselijke steengroeve en kreeg daar het ‘Häftlingsnummer 98005’
In het ziekenhuis van het Kommando-Ebensee, bezweek hij uiteindelijk op 27 april 1945 een week voor de bevrijding van het kamp aan uitputting, hij werd 43 jaar.
In november 1945 bereikte de nabestaanden van Tom een brief ondertekend met “Herman Oenradi”, waarin werd aangegeven dat hij samen was met Tom vanaf Kamp Amersfoort tot het overlijden van Tom in Kamp Ebensee. Tom was gedurende zijn gevangenschap in de diverse kampen altijd opgewekt en optimistisch en had altijd een goed woord voor zijn lotgenoten. “[…] U mag trots op hem zijn. Hij heeft zich gedragen als van een goede Nederlander mag worden verwacht. Tenslotte heeft hij het offer moeten brengen, dat velen met hem hebben gebracht, terwijl hij zich goed bewust was, waarvoor hij zijn leven ten offer bracht. Laat U dit tot troost zijn.”
Hoe ging het verder met de kinderen van Tom en zijn ex-vrouw? Na de Schoolstraat 6 verhuisde Betsy Wanger met haar kinderen naar het adres Onder de Kerk 7 te Heer. Op pinksterzondag 1944 vertrok Betsy met haar kinderen naar haar familie in Berlijn, dit was van korte duur waarna ze verder trokken naar de stad Landsberg a/d Warthe, ongeveer 100 kilometer oostelijk van Berlijn voorbij de rivier de Oder. Na de komst van de Russen moesten de Duitsers de stad verlaten, de stad werd Pools en de Duitsers waren niet welkom. Betsy Wanger verliet met haar kinderen de stad op weg naar Berlijn. In 14 dagen, ongeveer 120 kilometer, liepen ze naar Berlijn en trokken daar in bij familie in de Kurfürstenstraße.
Met dank aan Max en Hans Engeln
p. 7
Na Kamp Amersfoort werden de veroordeelden naar het Duitse concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg gedeporteerd. Daar werden zij vermoord:
- Pierre Dresen op 1 december 1942,
- Dirk Hage op 3 april 1943,
- Guido Droitcourt op 11 februari 1943,
- Hendrik Meulensteen op 2 februari 1943,
- Douwe Verhagen op 18 januari 1943,
- Egbert Wolfs op 4 december 1942,
- Jan Duijnkerke op 4 maart 1943
- Roelf Bartels op 14 december 1942.
Alleen Jan Schutrup en Gerrit Spierings overleefden de Duitse kampen en keerden na de oorlog terug.
Hoe liep het af met Brandon en Meijer?
Begin van 1942 woonden Brandon en Meijer in de woning van de Joodse V-man voor de SD, Herbert Goldschmidt, aan de Wijckerbrugstraat 51 te Maastricht. Daar lieten Brandon en Meijers doorschemeren aan de NSB-agent van politie Jo Lindeboom, die bij hun inwoonde, dat zij opgelucht waren. Brandon had een parachute op zolder van het bedrijf van Tom gevonden en deze vrijwillig aan de SD-er Nitsch gegeven. Nu kwam volgens Brandon Tom Engeln zeker niet meer vrij.
Brandon had nu de vrije hand. In de loop van juli 1942, enkele maanden na de arrestatie van Tom Engeln werd het bedrijf ACOMA van de Bredestraat 37 door Isidoor Brandon en Cor Meijer overgeplaatst naar de Ceintuurbaan 422 te Amsterdam. Ze bleven daar werken voor de Duitse Wehrmacht; speciaal leren tassen.
Brandon die contacten onderhield met NSB-ers in Maastricht en Amsterdam, hoefde voor de SD-er Nitsch als beloning geen ‘Joden Ster’ te dragen en kon zonder vergunning reizen door Nederland. Tot de bevrijding van Maastricht in 1944 stond Brandon, die in Amsterdam woondein contact met de NSB-er Smeets, woonachtig in de Bouillonstraat.
Smeets nam de door Brandon gemaakte artikelen over en verkocht die door naar Duitsland.
Na de Duitse bezetting legde de SD-er Nitsch een verklaring af bij de Politieke Recherche Afdeling Maastricht. Nitsch verklaarde: ‘[…] Van de aanwijzingen mij door Brandon en Meijer verstrekt, heb ik echter in ruime mate geprofiteerd. Als belooning voor het door Brandon gepleegde verraad heb ik hem een Reisebescheinigung gegeven.’
Brandon en Meijer werden na de oorlog in Amsterdam vervolgd voor het verraad van de verzetsgroep “Oranje Koerier” en collaboratie met de Duitsers tijdens de Duitse bezetting. Ze werden in 1947 schuldig bevonden en kregen beiden 12 jaar gevangenisstraf.
p. 8
Resumee
De verantwoordelijkheid van het oprollen van de verzetsorganisatie “Oranje Koerier” lag bij:
| I. | I. Brandon aangehouden juni 1945 te Amsterdam |
| II. | C.W. Meijer kort na Brandon aangehouden te Amsterdam |
| III. | J.W.M. Blokkervoortvluchtig en aangehouden te Heemstede |
| IV. | A. Engwirda, voortvluchtig waarschijnlijk gesneuveld in Joegoslavië |
Het oprollen van deze verzetsorganisatie leverde de SD:
| I. | Drieëntwintig verzetslieden, die werkten voor de “Oranje Koerier” |
| II. | Negentien personen, waarvan negen personen niet terugkeerden uit gevangenschap, vermoord door de Duitsers |
| III. | Twee personen zaten vier en half jaar in Duitse kampen |
| IV. | Acht overigen verbleven zeven tot elf maanden in gevangenschap |
De opperwachtmeester der Staatspolitie J.H.M. Blokker werd door het Bijzondere Gerechtshof te Maastricht op 8 september 1947 veroordeeld tot een gevangenisstraf van twaalf jaar. Kort na zijn vrijlating overleed hij op 13 november 1961 te Heemstede.
Limburgse monumenten vertellen 1940-1945 Digitaal Namenmonument Oranjehotel Jan van Lieshout, Het Hannibalspiel Nationaal Ereveld Loenen Markante feiten in Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog Stichting Struikelstenen Valkenburg Roermond frontstad Limburg 75 jaar vrij Belgium WWII Voormalig concentratiekamp Natzweiler-Struthof, Elzas De joodse slachtoffers van het nationaal-socialisme uit Keulen | A–Z Documentatiecentrum Nationaalsocialisme van de stad Keulen Nationaal Monument Kamp Vught The Margraten Boys - Over de Amerikaanse begraafplaats
Het Joods Monument Als de mijnwerkers staken tegen de Duitse bezetter Vervolgd in Limburg Ons verblijf in het dorp Mergel (dagboek) (Meerssen 1989) Yad Vashem Beelden van verzet Oorlogsbronnen Limburg Oorlogsdoden Nijmegen 1940 - 1945 Stichting Neerlandsch Verzetsmonument La résistance durant la guerre 1940-1945 Gesneuvelde verzetsstrijders Maastricht Stichting Herinnering LO-LKP De vergeten Genocide – Het lot van de Sinti en Roma 1944-2019 ⇒ Zuid-Limburg 75 jaar vrij! ⇐ Historisch Amerikaans filmpje over de duikherberg Database persoonsbewijzen uit de Tweede Wereldoorlog Gedenksteen voor de KPers Coenen en Francotte Valkenburg, Provinciaal Verzetsmonument Oproep aan de inwoners van Valkenburg aan de Geul Erelijst van gevallenen 1940 - 1945 Grenzeloos verzet Het verborgen front Forgotten History – Pierre Schunck, Resistance Fighter
Tweede Wereldoorlog in Zuid-Limburg Netwerk Oorlogsbronnen (NOB) Instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies Limburg gaf joden WOII meeste kans Tweede Wereldoorlog en bijzondere rechtspleging Nederlands Auschwitz Comité Geheim Leger zone II/Limburg verzet in Enschede 30th Infantry Division Old Hickory
Bond van Oud-Stoottroepers en Stoottroepers The Dutch Underground and the Stoottroepers
Lijst van links Verzet 2e Wereldoorlog
H.J. Mans & A.P.M. Cammaert
Maastricht, Stichting Historische Reeks Maastricht, 1994
ISBN 90 70356 67 883
Het is een van de meest gestelde vragen: wie zaten er gevangen in het Oranjehotel? Helaas bestaat er geen volledige lijst waarop alle gevangenen staan. Een groot deel van de gevangenisadministratie is vlak voor de bevrijding door de Duitse bezetter vernietigd.
Zie ook Oranjehotel & Waalsdorpervlakte82
Het sinistere spel tijdens de Tweede Wereldoorlog van de contraspionagedienst der Kriegsmarine, dat leidde tot de ondergang van een Nederlands-Belgische verzetsdrieëenheid, ISBN 10: 9026945744 ISBN 13: 978902694574880
Op Nationaal Ereveld Loenen liggen meer dan 3.900 oorlogsslachtoffers begraven. Het zijn mensen die op verschillende plaatsen en onder verschillende omstandigheden hun leven hebben verloren. Militairen, verzetsstrijders, Engelandvaarders, represailleslachtoffers, dwangarbeiders maar ook …79
Wie denkt, dat er in het Nederlandstalige deel van België nauwelijks enig verzet heeft plaatsgevonden, moet dit document zeker lezen. De klemtoon ligt op het gewapend verzet. Auteur: Mathieu Rutten.78
Ook 45 uit Valkenburg gedeporteerde Joden keerden niet meer terug. De Stichting Struikelstenen Valkenburg werd opgericht om ter nagedachtenis van de omgekomen Valkenburgse Joden, zogeheten struikelstenen in het trottoir vóór het huis te leggen van waaruit zij werden gedeporteerd. Met een complete lijst.
Zie ook Stolpersteine op Wikipedia77
Serie verhalen van Eric Munnicks over de laatste oorlogsmaanden.
Zie ook de andere Oorlogsverhalen van het gemeentearchief Roermond76
Website opgezet t.g.v. de bevrijdingsfeesten 75 jaar na de bevrijding, september 202075
Een virtueel platform over België en zijn inwoners tijdens de Tweede Wereldoorlog74
Europees Centrum over gedeporteerde verzetsleden. Kamp en museum.73
72
Virtuele rondleiding 360° door de gedenkplaats en de tentoonstelling, begeleid door een audiotour in 8 talen.71
Het Nationaal Monument Kamp Vught bevindt zich op een deel van het voormalige SS-kamp Konzentrationslager Herzogenbusch, ook wel bekend als Kamp Vught (januari 1943 - september 1944).70
Schrijnend en troostend, dit is de geschiedenis van een uniek ‘adoptiesysteem’. Inmiddels zorgen generaties van lokale families, dankbaar voor het offer van hun bevrijders van de nazi-bezetting, niet alleen voor de graven, maar ook voor de herinneringen van meer dan 10.000 Amerikaanse soldaten op de begraafplaats van Margraten in Zuid-Limburg.
Gratis e-book van Peter Schrijvers, helaas alleen in het Engels. Andere e-boeken van deze auteur over de Tweede Wereldoorlog, in het Engels en het Nederlands: https://www.google.de/search?hl=de&tbo=p&tbm=bks&q=inauthor:%22Peter+Schrijvers%2268
Elk vermoord slachtoffer van de Holocaust wordt op het Joods Monument herdacht met een persoonlijk profiel. Het Joods Monument is niet alleen geschikt om te doorzoeken en gedenken. U kunt zelf het monument aanvullen met foto’s, documenten en verhalen, door familieverbanden te leggen en familieleden toe te voegen. Om een oproep te plaatsen en in contact te komen met andere gebruikers. Daarnaast kunt u informatie over stolpersteinen en belangrijke overige externe links toevoegen.67
De mijnstaking in Limburg vanaf 29 april 1943. De werkdruk stijgt en stijgt. De eerste Nederlandse mannen worden gedwongen, in Duitsland te gaan werken. Directe aanleiding is het bevel van Generaal Christiansen om alle vrijgelaten krijgsgevangenen uit het Nederlandse leger weer op te pakken en naar Duitsland te vervoeren. De staking wordt door middel van executies neergeslagen.66
Joden en Sinti in Nederlands Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog
isbn 978-90-8704-353-7
Een licht bewerkte uitgave van het proefschrift waarop Herman van Rens op 22-03-2013 is gepromoveerd aan de Universiteit van Amsterdam
©2013 Hilversum65
Joop Geijsen uit Meerssen vertelt hoe hij met twee andere jongens een jaar lang ondergedoken zat in de mergelgrot even buiten Meerssen, wat later de duik-herberg werd genoemd. Voor zover wij weten alleen nog in de bibliotheek verkrijgbaar.64
Internationaal Holocaust Herdenkingscentrum63
Hoe elke generatie anders omgaat met het verzetsverleden
door Sander Bastiaan Kromhout
Uitgave van het Nationaal Comité 4 en 5 Mei, 2018
Gratis download: zie link
Printvorm: ISBN 907729424462
Limburg telt tal van gespecialiseerde archiefinstellingen die relevante historische bronnen over de Tweede Wereldoorlog bewaren. Het is voor het publiek echter niet altijd duidelijk voor welke informatie men waar terecht kan. Archieven hebben overlappende werkgebieden, organisaties en mensen waren in het verleden actief in verschillende streken en op verschillende terreinen. Dus is het vaak lang zoeken naar de juiste vindplaats van informatie.
Hier kunt u zoeken, maar ook uw documenten delen met andere geïnteresseerden. Dat kan middels schenking aan bestaande archieven of musea, of door digitale kopieën van documenten of beeldmateriaal ter beschikking te stellen.61
Met zoekfunctie60
Namen van verzetsstrijders in Nederland en koloniën gedurende de Tweede Wereldoorlog59
Het gaat voornamelijk over het illegale netwerk „Clarence“, waarvan de oprichter Walther Dewez was. Er wordt ook herinnerd aan verschillende agenten uit Visé en Voeren, die deel uitmaakten van deze beweging.58
Een summiere beschrijving en een lange galerij portretten57
De Stichting Herinnering LO-LKP wil meer bekendheid geven aan de geschiedenis van het verzet door de organisaties LO en LKP. Daartoe stelt zij de inhoud van zijn gedenkboek en vele originele documenten in digitale vorm aan de geïnteresseerde lezer beschikbaar.56
Ook bekend onder de naam Zigeuners55
Een overzicht van de activiteiten in Zuid-Limburg rond dit gedenkwaardige jubileum in september. Het wordt in iedere gemeente gevierd.54
Een stomme film, die door een USAmerikaans team is opgenomen na de bevrijding van Valkenburg. Het eerste deel is nagespeeld, met behulp van het Valkenburgs verzet. Hij laat zien, hoe onderduikers naar de duikherberg werden gebracht. De man met de hoed is steeds Pierre Schunck. De film begint bij zijn huis in de Plenkertstraat, Valkenburg. De rol van de veldwachter op de fiets aan het begin wordt niet helemaal duidelijk. Volgens de begeleidende tekst is dat een koerier.53
Over persoonsbewijzen uit de Tweede Wereldoorlog alsmede afbeeldingen van persoonsbewijzen in combinatie met andere documenten en genealogische en persoonlijke gegevens waaronder ook levensverhalen.49
Voor het Provinciale Verzetsmonument in Valkenburg. Hier werden Sjeng Coenen en Joep Francotte op 5 september 1944 vermoord, vlak voor de bevrijding van Valkenburg48
Elk jaar op 4 mei vindt hier de herdenkingsplechtigheid voor de gesneuvelden van deze provincie plaats. Ondertussen zijn de veteranen er ook niet meer bij aanwezig.47
Op 17 september 2019 is het 75 jaar geleden dat alle kernen van de huidige gemeente Valkenburg aan de Geul werden bevrijd.
Om de bevrijding te herdenken en de oorlogstijd zo accuraat mogelijk weer te geven, is Museum Land van Valkenburg op zoek naar persoonlijke verhalen, ooggetuigenissen en tastbare herinneringen.
Van al deze levensechte verhalen, materialen, foto’s, filmbeelden en uitrustingsstukken richten we een unieke en zo volledig mogelijke overzichtstentoonstelling in onder de naam “We Do Remember”46
Een website in opdracht van de Tweede Kamer. In de Erelijst van Gevallenen 1940-1945 zijn diegenen opgenomen die als gevolg van verzet of als militair zijn omgekomen.45
Over spionerende monniken, ontsnappingslijnen en het Hannibalspiel, 1940-1943
ISBN 9789056220723
Paul de Jongh beschrijft in detail een vluchtlijn van Nederland naar België. Unieke gevalstudie van het verzet in de Tweede Wereldoorlog aan beide kanten van de Belgisch-Nederlandse grens. Het accent ligt op de Belgische kant en geeft daarmee een aansluiting aan het boek van Cammaert, vooral waar het gaat om de groep Erkens in Maastricht.
Ook verkrijgbaar in het Frans44
Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog
Doctorale scriptie 1994, door CAMMAERT, Alfred Paul Marie
Het complete boek op de website van de Universiteit van Groningen.
In papiervorm: Twee delen, 1262 blz., Eisma 1994, uitverkocht.
Boekbespreking NRC:
https://www.nrc.nl/nieuws/1994/05/07/erkenning-voor-het-limburgs-verzet-7223972-a937131
De sociaal-democraat en latere minister van binnenlandse zaken J.A. Burger heeft niet geweten wat hij teweeg zou brengen, toen hij in mei 1943 in Londen verslag uitbracht over het verzet in Nederland en op een vraag van koningin Wilhelmina moet hebben geantwoord: “Van verzet in het Zuiden, majesteit, is me niets bekend” of woorden van gelijke strekking. Toen dr. L. de Jong bovendien in zijn werk Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog gewag maakte van de scriptie van de socioloog L. Lamers dat het verzet in Limburg niet zo erg veel zou hebben voorgesteld, kwam de trap tegen het zere been van veel Limburgse verzetsmensen nog ééns zo hard aan.43
Vergeten Geschiedenis - Pierre Schunck Verzetsstijder42
Zeer veel foto’s gesorteerd op gemeente. Voor Valkenburg: veel foto’s van de nazi-kostschool voor jongens Reichsschule der SS (voormalig Jezuïeten klooster) en van de bevrijdingsdagen, door Frans Hoffman.40
Zoeken door 9 miljoen documenten, films en foto’s over en uit de Tweede Wereldoorlog in Nederland.39
Instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies, voorheen Nederlands Instituut voor Oorlogsdicumentatie
Kwesties die met oorlogsgeweld te maken hebben, wekken veel maatschappelijke belangstelling en vragen om onafhankelijk en wetenschappelijk onderzoek. Het NIOD verricht en stimuleert dergelijk onderzoek en stelt zijn collecties open voor alle belangstellenden.38
Nederlandse joden hadden in Limburg de meeste kans om onder te duiken en de Holocaust te overleven. Dat blijkt uit het proefschrift over de vervolging van joden en Sinti in Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog van de Beekse historicus Herman van Rens aan de Universiteit van Amsterdam.
Buy
Bespreking36
Over de berechting van ‘foute’ Nederlanders: De zogenaamde bijzondere rechtspleging. Deze pagina wijst u de weg. Hier vindt u foto’s, de meest gebruikte zoekwoorden, verwijzingen naar interessante archieven, indexen, websites, persoonlijke verhalen en onderzoeksgidsen.35
34
over de mislukte poging in Belgisch Limburg, een compleet guerrillaleger op te zetten.20
Roelof Blokzijl19
Bevrijders van Zuid-Limburg17
16
Stoottroepen: ontstaan uit de oud-verzetsmensen, die in het leger zijn gegaan.15