1

De Limburgse gesneuvelden

 

Wim “Fred Bockkom” van der Geest
(Wilhelmus Martinus)

∗ 08-12-1913 Beverwijk     † 17-05-1969 Wernhoutsburg (55)
- De geestelijken - Onderduikershulp L.O. - Hulp aan joden - Onderduikers - Overlevenden - Brunssum -

Voor zover niet anders vermeld, is het onderstaande afkomstig uit Het Verborgen Front [1] en uit het artikel Geest, W.M. van der (Pater-Lazarist) op rijckheyt.nl. [2]

Wim van der Geest werd tot rooms-katholiek priester opgeleid bij de congregatie van de Lazaristen en werd op 21 juli 1940, dus tijdens de Tweede Wereldoorlog, in Panningen (Limburg) tot priester gewijd. In Panningen was een grootseminarie (opleidingsinstituut voor priesters) van de Lazaristen. Vanwege de Tweede Wereldoorlog moesten Willem van der Geest en andere neomisten vijf jaar wachten alvorens als missionaris te kunnen vertrekken. In 1942 werd hij daarom aangesteld in het rectoraat Rumpen-Brunssum in de Oostelijke Mijnstreek. [2]
In het najaar van 1943 bracht een onderduiker pater van der Geest in contact met kapelaan Giel Berix, leider van het L.O.-district Heerlen. Kort na hun kennismaking verzocht Berix Van der Geest ook een rayon Brunssum van de L.O. op poten te zetten. Daartoe zouden ook de dorpen Schinveld, Jabeek, Doenrade en Merkelbeek behoren. [1]
Rayonleider Van der Geest had een probleem: hij was helemaal nieuw, kende bijna niemand en had geen enkele ervaring als zielzorger.
Uiteindelijk vond hij de heren H. Stakenborg, J. Wassen en P. Vullers bereid de taak van duikhoofd op zich te nemen. [1]
Hij had talent als netwerker en knoopte belangrijke samenwerkingscontacten, bijvoorbeeld met Jaap Musch, oprichter van de verzetsgroep NV. De NV was oorspronkelijk een Amsterdamse groep die zich vooral richtte op het redden van Joodse kinderen en het organiseren van hun onderduik in Limburg. Stakenborg heeft naar schatting tussen de 200 en 300 Joodse onderduikers in de mijngemeenten Hoensbroek, Heerlen, Brunssum en Schinveld ondergebracht en verzorgd. [2]

In mei 1944 werd Van der Geest gewaarschuwd: hij werd door de Sicherheitspolizei van Maastricht gezocht. Hij trok burgerkleren aan, nam een schuilnaam aan (‘Fred Bockkom’), kreeg een vals paspoort en vluchtte naar Amsterdam.
De lazarist dook onder in Amsterdam, waar hij de hulpverlening aan joodse onderduikers tot september voortzette, toen hij bij een razzia werd opgepakt. H. Hendriks was tegelijk met Van der Geest ondergedoken. Hij zette zijn illegale werk op bescheidener schaal voort. J. (Jaap) van der Geest, een broer van de pater, nam de rayonleiding in mei over. Hij was in Brunssum ondergedoken, toen de Sipo hem in Zuid-Holland op het spoor was gekomen. Niet alle L.O.-ers waren het er mee eens dat J. van der Geest de leiding op zich nam. Ze twijfelden niet zozeer aan zijn inzet, maar hij miste volgens hen de talenten en kundigheid van zijn broer. Dit leidde tot een proces van verzelfstandiging van de verschillende L.O.-secties. In juli 1944 werd die ontwikkeling een halt toegeroepen door de rayonleiding uit te breiden met Hendriks en Stakenborg. [1]

Op oorlogsslachtoffersijmond.nl/ staat, dat hij bij het onderduiken de schuilnaam Bocckom aannam. Maar dat moet Bockkom zijn.
Toen in 1944 bleek dat hij op een lijst voorkwam, vluchtte hij naar Amsterdam onder het pseudoniem Friedrich Bocckom, geboren Düsseldorf 12-02-1913. Daar werd hij tijdens een straatrazzia gearresteerd en wordt op 16-09-1944 ingeschreven als gevangene in Kamp Amersfoort. Hij is ziekelijk en ligt enige weken in de ziekenbarak. Waarschijnlijk met behulp van de arts van de ziekenbarak werd Wim op 17-10-1944 vrijgelaten. Hij keerde niet terug naar Brunssum maar is ondergedoken. Fred Bocckom (Friedrich Peter Bocckom) was werkelijk in Düsseldorf geboren op die dag maar reeds op 8-jarige leeftijd op 08-06-1921 in Brunssum overleden. Een perfecte schuilnaam, hoewel, het genoemde adres, Haansberg 179 Brunssum, in de administratie van Kamp Amersfoort bestond niet. [3]

In het artikel op rijckheyt.nl lezen we verder: Alvorens aan de slag te gaan verkende Jaap als stratenreiniger de plattegrond van Brunssum en omgeving.
…
Jaap zorgde er onder meer voor dat door de nazi’s gezochte (jonge) arbeidskrachten tewerkgesteld werden in de Staatsmijn Hendrik – contactpersoon bureauchef H. Watervoort – en in de plaatselijke bruinkoolgroeven – contactpersoon leidinggevende Jans(s)en. Als ‘linke Hollandsche jongen’ wist Jaap de nazi’s herhaalde malen om te tuin te leiden.
…
Na afloop van de oorlog werkte pater Van der Geest als missionaris in Brazilië. Op 17 mei 1969 overleed hij geheel onverwacht in het klooster van de Lazaristen te Wernhoutsburg, gemeente Zundert, Noord-Brabant. [2]



Voetnoten

1. Dr. F. Cammaert, Het Verborgen Front – Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Doctorale scriptie 1994, Groningen
   6. De Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers, § VIII.5.5.: Rayon Brunssum. pp.675 ff
2. rijckheyt.nl Geest, W.M. van der (Pater-Lazarist)
3. https://oorlogsslachtoffersijmond.nl/persoon/1079/wilhelmus-martinus-van-der-geest