1

De Limburgse gesneuvelden

 

Willy Putman
(Willem Joseph Alouis)

∗ 10-01-1922 Maastricht     † 03-04-1945 Kdo. Meppen-Versen (Neuengamme (23)
- Dwangarbeid - Ongeorganiseerd verzet - Onderduikers - Maastricht -

Willy Putman was kok. Hij werd op 20 Augustus 1944 aangehouden en van hier naar Amersfoort overgebracht en van daar naar Duitsland wegens weigering om voor de Duitsers te werken.
Hij was al eerder in Duitsland geweest doch weer naar Nederland gevlucht en na een paar maanden weer opgepakt met bovenstaand gevolg. [1#6]
Waar hij toen ondergedoken geweest is, wordt niet vermeld. Die vlucht was volgens degenen, die de lijst van gesneuvelde verzetsmensen voor het monument in Valkenburg samengesteld hebben, blijkbaar een reden, ook hem daarin op te nemen. Daarom staat hij hier, zolang we niet meer weten, ingedeeld bij ongeorganiseerd verzet, zie hierboven.
Na zijn arrestatie moest hij via Amersfoort naar Meppen-Versen: Tussen 26 augustus 1944 en 8 september 1944 zat Wilhelmus Josephus Alouisius Putman gevangen in Kamp Amersfoort. [2]
Hij zat in het kamp Versen tussen Meppen en het Drentse Klazienaveen. Dat was een nevenkamp van van het systeem Neuengamme. In de periode van 16 november 1944 tot 25 maart 1945 moesten daar 1800–3000 gevangenen werken aan de bouw van verdedigingswerken (Projekt Friesenwall). [3]
Daar in Versen ligt misschien zijn stoffelijke overschot in een massagraf op de kampbegraafplaats (Lagerfriedhof, tegenwoordig Kriegsgräberstätte Versen‎). [4]
Een groep Franse deskundigen is er dan ook niet in geslaagd, het op te sporen. [1#9]
Volgens vriendenkringneuengamme.nl/ is hij overleden tijdens een evacuatietransport vanuit Versen naar het hoofdkamp Neuengamme. [5]
Die transporten vonden tegen het einde van de oorlog overal plaats, op de vlucht voor de oprukkende geallieerde legers. Vaak zelfs te voet. Zij hadden tot doel, de zwakke gevangenen (dus bijna allemaal) onderweg door uitputting te laten omkomen, verspreid over een zo groot mogelijk gebied om op die manier de misdaden van de SS te verdoezelen. Daarom worden die transporten dodenmarsen genoemd, ook wanneer ze via het spoor plaatsvonden. [6]
Waarschijnlijk was het de bedoeling, ook Willy – wanneer hij had overleefd – aan boord van de vrachtschepen Thielbek of Athen of het enorme cruiseschip Cap Arcona te brengen, die in de Lübecker Bucht lagen te wachten. Daarheen werden duizenden gevangenen van Neungamme gebracht. De meesten overleefden de uitgelokte ramp van 3 mei 1945 niet. [7]
In ieder geval is het niet juist, dat hij zou zijn begraven op het Nederlands Ereveld in Osnabrück, zoals op zijn archiefstamkaart vermeld staat, want daar wordt hij niet vermeld. [1#1][8]
Hij wordt ook in zijn geboorteplaats Maastricht niet vergeten. Misschien komt er ook nog eens een struikelsteentje voor hem. [9]

Voetnoten

1. Archief Oorlogsgravenstichting (@ Nationaal archief),
   Dossier Willy Putman • #1 • #6 • #9
2. oorlogsbronnen.nl, tijdlijn Wilhelmus Putman
3. Meppen-Versen, kz-gedenkstaette-neuengamme.de • Deutsch • English • Français
4. • oorlogsgravenstichting.nl Lagerfriedhof Versen
   • gedenkstaette-esterwegen.de Kriegsgräberstätte Versen
   • OpenStreetMap Kriegsgräberstätte Versen
5. monument.vriendenkringneuengamme.nl Wilhelmus Josephus A. Putman
6. Todesmärsche, Wikipedia • Nederlands • Deutsch • English • Français • Español
7. 3-5-1945 Lübecker Bucht, Cap Arcona, Thielbek & Athen
   1. KZ-Gedenkstätte Neuengamme: • Untergang der KZ-Häftlingsschiffe • Sinking of prisoner ships • Naufrage des bateaux de détenus
   2. Wikipedia • Nederlands • Deutsch • English • Français • Português
8. oorlogsgravenstichting.nl Nederlands Ereveld Osnabrück
9. 1. Mestreech online.nl
   2. maastrichtsegevelstenen.nl
10. Oorlogsgravenstichting.nl