De Limburgse gesneuvelden

Joe “Kobus“ Russel
(Frans Joseph Karel)

Uit het archief van Joe Russel, dat nu bij het verzetsmuseum.org te vinden is, blijkt, dat Joe Russel bij het uitbreken van de oorlog in Nijmegen klassieke talen studeerde. [1]
Cammaert schrijft: Hij was nauw betrokken bij de oprichting van de L.O. in het district Venlo. Russel speelde tevens een rol op gewestelijk niveau. Hij werd tot districtsleider van de L.O.-Venray benoemd. Daarnaast maakte hij deel uit van het Aussenministerium in het noorden van de provincie. Gaf leiding aan de verspreiding van verschillende illegale bladen. [2.1]

De verzetsorganisatie Aussenministerium hield zich vooral bezig met het helpen vluchten uit Duitsland van studenten die daar dwangarbeid verrichtten. Hij werd door de LO-leider Ambrosius uit Venlo verzocht om het district Venray naar Venloos model te organiseren. Aanvankelijk pendelde Russel tussen Venlo en Venray op en neer, maar in maart 1944 vestigde hij zich definitief in dat district. Daartoe behoorden ook de Noord-Brabantse plaatsen Deurne en Helmond. [2.2]

Op 1 mei 1944 deed de Sipo een inval in het bedrijf van Russels vader in Tegelen. Omdat zijn zoon onvindbaar was, nam men Russel sr. tien dagen in gijzeling. Vanwege dit voorval besloot deze de verspreiding van ondergrondse bladen te staken en Joe dook onder in Venray. [2.3]
Hij bleef ook in Venlo en Tegelen actief, vooral in verband met het Aussenministerium. Bij kruidenier Kees Tabbers in de Haukestraat 6 in Venlo werd het illegale blad Het Gastmaal vermenigvuldigd. Daar werden ook formulieren gemaakt waarmee tewerkgestelde studenten illegaal uit Duitsland konden terugkeren. [1]

Joe Russel was aanwezig bij de overval van Weert. Die vond plaats op woensdag 21 juni 1944. Vrijwel de hele top van de Limburgse LO werd er gearresteerd maar Joe wist te ontkomen door zich onder een lessenaar te verstoppen. [3]
De speurtocht naar hem werd zo intensief dat hij een vrouwelijke identiteit moest aannemen. Een sjaal verborg zijn adamsappel. [4]
Zo kon hij weer op reis gaan, begeleid door een echte vrouw, de eveneens ondergedoken pilotenhelpster Eugénie Boutet uit Sevenum. [3]
Want vrouwen werden bijna niet gecontroleerd.

Joe heeft de oorlog overleefd en zijn verzetsverhaal voor de camera van Peel & Maas TV naverteld, ook in naam van zijn vrienden die dat niet meer konden. Hij noemt in dat interview een vrij groot aantal namen en gebeurtenissen. [3]


Joe Russel, Venray van toen [3]

Voetnoten

1. oorlogsbronnen.nl Collectie Joe Russel
2. Cammaert, A. P. M. (1994). Het verborgen front: Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog, Rijksuniversiteit Groningen.
   1. Hoofdst. 0, pp.18ff: Introductie van vaak genoemde personen
   2. Hoofdst.4, Hulpverlening aan geallieerde piloten en hun bemanningsleden
      pp.709 ff.: §VIII.9., District Venray
   3. 11. Illegale pers, p.1066
3. YouTube: Peel en Maas TV, Getuigenverhalen Tweede Wereldoorlog Joe Russel Venray van toen - 29 juni 2024
4. verzetsmuseum.org Hiding the persecuted 1