Theo /Ferdinand Crijns
(Th.G.W.B.M.)

∗ 18-05-1923 Kerkrade     † 13-03-2019 Blaricum (95)
- Onderduikershulp L.O. - Koeriers van het verzet - Hulp aan joden - Overlevenden - Heerlen -

Toen Theo Crijns zijn eindexamen gymnasium aan het Bernardinuscollege in Heerlen deed, was het al oorlog. Hij kon niet gaan studeren en belandde via Giel Berix bij de LO als koerier.
In de nacht van 23 op 24 april 1944 werd hij aangehouden door leden van de Landwacht (NSB hulppolitie) die de verjaardag van Hitler vierden. Hij vluchtte maar belandde met zijn fiets in een wegversperring van prikkeldraad. Hij werd gewond en kwam als gevangene in het ziekenhuis terecht. Dr Karel van Berckel verbond zijn gezicht zodanig, dat hij niet kon spreken en wist hem voorlopig buiten de handen van de Sicherheitspolizei te houden. Crijns werd bevrijd met een schietpartij, als gevolg waarvan een bewaker overleed. Dr. Van Berckel zorgde ervoor, dat de knokploeg het ziekenhuis kon verlaten. [1]
Theo vluchtte op eigen houtje, verstopte zich in de kolenkelder van zijn voormalige school en dook onder. Ondertussen werden zijn moeder, zusjes en een broer opgepakt en naar Vught gebracht, maar Theo wist dat niet. Zijn vader en een andere broer konden onderduiken. Hun huis werd leeggeroofd door de Duitsers.
Theo meldde zich na de bevrijding van Heerlen aan bij de Binnenlandse Strijdkrachten. In Amerikaans uniform mag hij naar Vught, waar hij zijn moeder en zussen aantreft in de kapel. Zijn broer was intussen overgeplaatst naar kamp Amersfoort. ‘Dag ma’, zegt Crijns. Ze valt flauw van emotie. Het kamp was een verschrikking. Moeder Crijns is eerst tien dagen mishandeld op het politiebureau. Een zus van Theo werd in het concentratiekamp verkracht. Moeder huilde grote delen van de dag. Eenmaal thuis viert de familie, gezeten op sinaasappelkisten, nog het 25-jarig huwelijk van beide ouders. Dan spreekt moeder de bepalende woorden: ‘Hier hebben we het dus nooit meer over’. [2]
Na de oorlog werkte hij op de mijn Laura in de afdeling personeelsbeleid en sociaal beleid
In augustus 1971 (toen de mijnen gingen sluiten) vertrok hij bij de Laura mijn. Hij ging werken bij V&D, als directeur personeelszaken. Na een aantal jaar vertrok hij hier weer en ging werken bij de middenstandsbank (ING). Dit heeft hij nog een aantal jaar gedaan. [3]
Zijn zoon heeft het zwijgen doorbroken en het oorlogsverhaal van zijn familie en van Karel van Berckel onderzocht. [4]
Hij schreef een samenvatting voor de OGS website. Dat is ook de bron van de foto. [5]
Lees in ons hoofdstukje Lessen uit het verzet De arrestatie van Theo Crijns en de gevolgen

Voetnoten

1. Dr. F. Cammaert, Het Verborgen Front – Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Doctorale scriptie 1994, Groningen
   6. De Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers, pp.662-664
2. landvanherle.nl Wie heeft informatie over de familie Vossen van Heerlerbaan?
3. mijnbouw.weebly.com Adjunct-directeur Crijns
4. Lodewijk Ivo Crijns, Met Godsvertrouwen voor het vuurpeloton: Karel van Berckel, verzetsman en chirurg – 2. November 2015, Walburg Pers
5. Oorlogsgravenstichting.nl