|
|
|
|
|
|
Limburg 1940-1945,
Hoofdmenu
 | |  |
Gerard Pontier
(Gerard Jacobus)
∗ 25-01-1888 Breda † 11-09-1976 Baarn (88)
- De geestelijken - Hulp aan joden - NV - Ondergrondse pers - Overlevenden - Heerlen -
- Marcel Krutzen Aan het juiste adres bij dominee G.J. Pontier (1888-1976) Het Land van Herle 2011-03, p.115
- Gerard Pontier, Wikipedia • Nederlands
- Walter Süskind, Wikipedia • Nederlands • Deutsch • English • Español
- Dr. F. Cammaert, Het Verborgen Front – Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Doctorale scriptie 1994, Groningen
1. Hulpverlening aan joden
2. Illegale pers, p.1056 - Herman van Rens, Vervolgd in Limburg
1. Samenvatting door de auteur
2. Download - https://www.geni.com/people/Gerard-Jacobus-Pontier/6000000035025808946
De volgende gegevens komen voor een groot deel uit een artikel over Gerard Pontier in Het Land van Herle door Marcel Crutzen. Daar vindt u ook een foto uit de collectie van de Protestantse Kerk Tempsplein te Heerlen, waarvan we hier een detail tonen. [1]
Wij citeren hier om te beginnen uit een samenvatting daarvan op de Nederlandse Wikipedia:
Hij wilde graag zendeling worden op Java en ging theologie studeren aan de Theologische Hogeschool in Kampen. Zijn plannen om zendeling te worden gingen niet door. In plaats daarvan werd Pontier in 1911 predikant in Waardhuizen. Hij hield zich bezig met evangelisatie en was in 1915 blij met het beroep van de gereformeerde kerk in Heerlen, die net was opgericht om de uit het noorden overgekomen mijnwerkers van gereformeerden huize te bedienen. [2]
Jaap Musch uit Amsterdam zocht in Limburg adressen, waar hij joodse kinderen kon laten onderduiken. Die werden met behulp van Walter Süskind [3] in Amsterdam gered.
Bij Pontier was Musch aan het juiste adres. De 54-jarige dominee bood al enige tijd onderdak aan een joodse familie uit Polen. Hij verklaarde zich bereid mee te werken aan Musch’ speurtocht naar duikadressen en stelde een lijst op van mogelijke pleeggezinnen uit zijn achthonderd leden tellende gereformeerde gemeente. Voorts bezocht Pontier de 41-jarige mijnwerker H. Bockma, vader van acht kinderen, die op een grote boerderij aan de rand van Heerlen woonde, en vroeg hem of hij bereid was Musch in huis op te nemen. Bockma stemde hiermee in en werd weldra een van de belangrijkste steunpilaren van de N.V. in Zuid-Limburg [4.1]
Gerard Pontier deed ook mee bij de verspreiding van de ondergrondse krant Trouw, die na de oorlog een dagblad is geworden:
Al spoedig werd Trouw op grote schaal in Zuid-Limburg en korte tijd later ook in de rest van de provincie verspreid. De woning van C.H.J. Putters in Heerlen werd het nieuwe centrale Trouw-adres en de woning van M.J.H. Edelhausen deed dienst als afhaaladres. Naast acht vaste verspreiders namen ook L.0.-ers, K.P.-ers, hulpverleners aan joden zoals dominee G.J. Pontier en helpers van geallieerde vluchtelingen aan de distributie in de regio Heerlen deel. [4.2]
Op 6 november 1943 werd Gerard Pontier gearresteerd, omdat men bij een gearresteerde onderduiker een aan hem gerichte brief had gevonden. De joodse onderduikers van familie Pontier waren toevallig niet thuis en kregen meteen een nieuw duikadres.
Pontier werd naar het Huis van Bewaring te Maastricht overgebracht. Daar werd hij drie dagen vastgehouden. Vervolgens werd hij naar het Oranjehotel vervoerd.
...
Pontier werd in een isoleercel geplaatst en lichamelijk mishandeld.
...
Op 17 mei 1944, na zes maanden detentie, werd Pontier vrijgelaten. Bij zijn vrijlating werd hem verteld geen ‘verkeerde dingen’ te doen. [1]
Gerard Pontier is een bewijs voor de these van Herman van Rens, dat het een groot verschil maakt, wanneer charismatische mensen het voortouw bij het plegen van verzet nemen. In een samenvatting van zijn boek Vervolgd in Limburg schrijft hij:
Bij het ontstaan van groepsnormen speelt de houding en het voorbeeld van een klein aantal morele leiders die de leden van de groep de weg wijzen, een grote rol. Hulp, evenals wegkijken, bleken in Limburg tijdens de oorlog besmettelijk. Een society of enablement, gericht op hulp, leek er vooral te kunnen gedijen in veilige kleine samenlevingen, waarbinnen de leden en hun leiders elkaar kenden en vertrouwden. [5]
Daardoor doen veel mensen mee, die juist dat ene zetje nodig hadden. Pontier vervulde deze functie voor wat betreft de gereformeerde gemeenschap in Heerlen en omgeving.
Voetnoten