De Limburgse gesneuvelden

Nic "van der Maas" Erkens
(Nicolaas Egidius)

Maastrichtse Gevelstenen

Nic Erkens was tijdens de eerste wereldoorlog ook al gemobiliseerd geweest en als officier afgezwaaid. Hij werkte tussen de oorlogen in de buizenfirma Hustinx in Luik en leerde er zijn latere vrouw kennen, Bertha Josephina Maria Francisca Hustinx (∗ 23 april 1886 in Lanaken) [1.1]
Hij moet er uiteindelijk een belangrijke functie hebben gehad, want in zijn dossier bij de OGS [2#2] wordt hij industrieel genoemd.
Vanwege het dreigend oorlogsgevaar werden de Nederlandse dienstplichtigen voor de Tweede Wereldoorlog weer gemobiliseerd, ook Nic moest opkomen. Misschien door zijn zakelijke kennis en ervaring werd hij door de Nederlandse legerleiding bij de intendance geplaatst:
Tijdens de mobilisatie werd eerste-luitenant Erkens als adjudant ingedeeld bij de Etappenintendance in Rotterdam, een legeronderdeel belast met de bevoorrading met uitzondering van de bewapening. Na de capitulatie behield Erkens zijn functie. De Intendance kwam onder Duits toezicht en werd belast met de afwikkeling van legervoorraden zoals kleding en uitrusting. Eind 1940 waren de hiermee samenhangende werkzaamheden afgerond en hief de bezetter de Intendance op. De tussenliggende maanden had Erkens benut om met betrouwbare personen uit dit legeronderdeel aanzienlijke hoeveelheden van de voorraad te verdonkeremanen en bij particulieren, in loodsen van kennissen in Rotterdam en in zaadbunkers in Hillegom op te slaan. [3]
Dat was het begin van zijn verzetscarrière. Toen er mensen uit dit netwerk moesten onderduiken dan wel vluchten, begon hij zijn activiteiten meer naar dat gebied te verleggen, met behulp van zijn contacten in en om Maastricht en in Luik. Zo ontstond de Groep Erkens. Hij werd een organisator van het grensoverschrijdend verzet via Eijsden naar België, vooral wat betreft het smokkelen van vluchtelingen maar ook van inlichtingen, die aan Belgische netwerken zoals Clarence [4] werden doorgegeven.
Maar ook hijzelf werd spoedig gezocht. Het laatste Nederlandse adres waar hij ingeschreven stond (Rotterdam), was al lang niet meer in gebruik.
Cammaert [3] schrijft op blz.85 en 87, dat hij in Sittard twee zussen had, bij wie hij ook een tijd lang ondergedoken zat en waar hij is gearresteerd op 11 november 1942. Dat was het gevolg van het Hannibalspiel, een infiltratie van de Marineabwehr in Groningen. De hele groep in Eijsden, maar ook in België, werd opgepakt. Het ging hier om vroeg verzet, er zijn door Erkens en zijn Luikse partner Arthur Renkin inschattingsfouten op het persoonlijke vlak gemaakt, die later minder werden.
Van de gearresteerden werd vooral Erkens door de sadist Nitsch van de Maastrichtse Sicherheitspolizei zeer zwaar mishandeld in de hoop, toch nog iets meer aan de weet te komen dan wat ze door de infiltranten toch al wisten.
Hij en zijn lotgenoten werden in Utrecht ter dood veroordeeld en terechtgesteld op de fusilladeplaats van het Fort Rijnauwen in Bunnik. [5]
Een opsomming van zijn activiteiten vindt u in de bul [1.2], behorend bij de postuum toegekende onderscheiding Bronzen Leeuw. [6]
Zijn as is aanvankelijk door de Duitsers meegenomen naar Erfurt Hauptfriedhof.
Hij is uiteindelijk begraven op het „eregrasveld“ (Pelouse d’honneur) van de begraafplaats Robermont in Luik. [7]
Daar schijnt onenigheid te hebben bestaan over de grafsteen. Oorspronkelijk stond daarop een Belgische vlag en o.a. de woorden „mort pour la Belgique“. Later werd dat „mort pour les Pays-Bas“, dus gestorven voor Nederland. [2#13]
Dat is allebei niet helemaal waar: hij is gestorven voor de vrijheid. Door middel van samenwerking over de nationale grenzen heen. Net als bijna alle leden van zijn groep was hij actief in beide landen.
Nicolaas Egidius ( Nic "van der Maas" ) Erkens staat op de Erelijst 1940-1945 van de Staten-Generaal. [8]


Bronzen Leeuw

Voetnoten

1. Biografieën Nic Erkens:
   1. https://nl.wikipedia.org/wiki/Nic_Erkens
   2. maastrichtsegevelstenen.nl
   3. wo2slachtoffers.nl
   4. Nicolaas Erkens – Robermont Cemetery, Liege, Belgium & Resistance Group Erkens
2. Archief Oorlogsgravenstichting (@ Nationaal archief), Dossier Nic Erkens • #2 • #13
3. Dr. F. Cammaert, Het Verborgen Front – Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Doctorale scriptie 1994, Groningen
   2. De eerste militair-civiele verzetsformaties, pp 75-94 De groep-Erkens.
4. Clarence, Wikipedia • Nederlands • Deutsch • English • Français
5. nl.wikipedia.org Fort Rijnauwen, Bunnik
6. Bronzen Leeuw, Wikipedia • Nederlands • Deutsch • English • Français • Italiano
7. fr.wikipedia.org Cimetière de Robermont Rue de Herve 46, B-4020 Liège
8. Erelijst 1940-1945
9. Oorlogsgravenstichting.nl