1940-1945. Het verzet in Nederlands Limburg

Inlichtingenwerk

Al voordat het Duitse leger op 10 mei 1940 Nederland binnenviel, waren er mensen bezig met het verzamelen van inlichtingen. Bijvoorbeeld de stellingen van de Duitse troepen aan de grens in kaart brengen, zoals Edmond Houtappel of zelfs in Duitsland, zoals Ernst Berets, die in Krefeld de industrie en later aan de Duits-Belgische grens het spoor in de gaten hield.
Het waren aanvankelijk natuurlijk vooral Nederlandse militairen, ook toen de bezetting was begonnen. Later kwamen er steeds meer anderen bij.
De geallieerden probeerden natuurlijk hun voordeel met deze initiatieven te doen en ze te ondersteunen door het sturen van zendinstallaties en geschoold personeel. Een grote flop daarin was het Englandspiel. [1]
Door de Britse dienst SOE ofwel Special Operations Executive [2] was een operatie opgezet met het doel, agenten en zendinstallaties boven Nederland te droppen. Dat waren vaak Engelandvaarders. Die mislukte volkomen door de stuntelige aanpak. De agenten droegen slecht vervalste papieren bij zich, geld dat niet meer geldig was, kleding die opviel en het ergste van alles: gepakte agenten die door de Duitsers werden gedwongen door te werken, gaven een daarvoor afgesproken signaal, maar dat werd niet opgemerkt. Alle nagestuurde agenten werden opgepakt. Bijvoorbeeld Kees Droogleever-Fortuyn. De Duitse Abwehr noemde dit terecht een spelletje: Englandspiel. Door de Gestapo werden 59 SOE-agenten opgepakt, van wie er 54 zijn omgekomen, voor het grootste deel doodgeschoten in concentratiekamp Mauthausen. [2]
Maar lang niet alle diensten gingen zo stuntelig te werk.

Interessant waren vooral alle transporten van oorlogsmateriaal en troepen. Dat gebeurde vooral via het spoor. Overal in de bezette gebieden waren verzetsmensen bezig, daarvan verslag aan Londen te doen, bijvoorbeeld de ladingmeester Alf Dresen of de monnik Piet Muhren (Père Étienne). Die kreeg van de bevolking de bijnaam de verliefde pater, omdat hij zo veel met zijn fiets op stap was.
Vooral na de geallieerde landing in Normandië in juni 1943 werd die berichtgeving natuurlijk van steeds groter belang. De informatie die door de bemanningen van hun bommenwerpers werd verzameld moest dringend worden aangevuld met die van verzetsmensen op de grond. Die was soms zo precies, dat de Duitsers aan de hand de plaats van rake klappen door de geallieerde artillerie konden vaststellen, wie daar achter zat, namelijk Sylvester Berden.
Cammaert schrijft in hoofdstuk 12 over de inlichtingendienst ID18 van Theo Goossen:
Zo kon de inlichtingendienst van de L.O. in de Mijnstreek in de zomer van 1944 moeiteloos worden getransformeerd in een militaire inlichtingendienst, die na de bevrijding weldra grote delen van Limburg bestreek en de Amerikanen talrijke diensten bewees. [3]

1. SOE (Special Operations Executive), Wikipedia • Nederlands • Deutsch • English • Français • Português
2. Englandspiel
   Het Englandspiel: de Duitse list die leidde tot een oorlogsdrama
3. Dr. F. Cammaert, Het Verborgen Front – Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Doctorale scriptie 1994, Groningen
   12. Inlichtingen

Inlichtingenwerk – 16 pers.   ⇒Alle Limburgse gesneuvelden
Arts, Lodewijk Peter Antonius Louis	∗ 1925-08-13 Venray † 1944-10-04 Venlo	- Venray - Dwangarbeid - Ongeorganiseerd verzet - Nederlandse soldaten - Inlichtingenwerk - Louis Arts was leerling-stucadoor. Hij werkte als dwangarbeider op een boerderij in Duitsland en maakte daarvan gebruik door andere dwangarbeiders over de nabij gelegen grens te helpen. Dat deed … muur: rechts, regel 31-02
Berden, Sylvester	∗ 1919-09-02 Den Haag † 1944-11-07 Kessel	- Ondergrondse pers - Studenten - Onderduikers - Heel-Panheel - Inlichtingenwerk - Sylvester Willem Jerome Maria Martin Berden was rechtenstudent en tijdens de Duitse inval dienstplichtig sergeant aan de Grebbeberg. Zie bidprentje [1] en … muur: links, regel 13-02
Berets, Ernst David Ernst	∗ 1898-10-16 Krefeld † 1943-01-31 Auschwitz	- Maastricht - Joden in het verzet - Vroeg verzet - Inlichtingenwerk - Ernst Berets kwam uit een kinderrijk Joods gezin. Zijn vader was Nederlander, zijn moeder Duitse. Zij waren na de eerste wereldoorlog naar Krefeld gegaan en hadden daar een groothandel in groenten … Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.-
Boer, de Willem	∗ 1908-07-16 Amsterdam † 1942-05-11 Oranienburg	- Maastrichts OD-proces - Vroeg verzet - Inlichtingenwerk - Ordedienst (O.D.) - Willem de Boer was handelsvertegenwoordiger en onderhield radiocontact met Engeland [1]. Volgens het Dodenboek Oranjehotel [7] was hij lid van de O.G.-groep Naarden-Bussum, maar dat moet … Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.-
Burger, Wilhelmus Fredericus Wim	∗ 1918-09-28 Amsterdam † 1942-05-11 Oranienburg	- Maastrichts OD-proces - Vroeg verzet - Inlichtingenwerk - Wim Burger was kantoorbediende. [1]Hij behoorde tot de spionagegroep rond Hans Zomer en werd daardoor slachtoffer van het Englandspiel. … Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.-
Fauchey, Antoine Pierre Marie	∗ 1918-07-15 Rotterdam † 1942-05-11 Oranienburg	- Maastrichts OD-proces - Vroeg verzet - Inlichtingenwerk - Antoine Fauchey heeft in mei 1940 als reserve-wachtmeester der cavalerie aan de Grebbeberg gevochten. Hij werd op verdenking van spionage gearresteerd op 14 september 1941 (Dodenboek Oranjehotel … Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.-
Goffin, Jules G.H.J.	∗ 1897-03-31 Noville-les-Bois † 1943-10-09 Bunnik (Utrecht)	- Vroeg verzet - Groep Erkens - Inlichtingenwerk - België - Hij was geen verzetsman in Limburg (NL), maar stond met het Limburgs verzet in intensief contact en komt daarom ook voor op deze lijst. Vanaf 1925 huisarts in ’s-Gravenvoeren. Hij werd in 1940 … Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.02-02
Liedekerke de Pailhe, de Raphael R.E.J.G.	∗ 1903-04-15 Eijsden † 1943-10-09 Fort Rhijnauwen, prov. Utrecht	- Eijsden - België - Vroeg verzet - Groep Erkens - Inlichtingenwerk - In mei 1940 vocht Raphael de Liedekerke mee in het Belgische leger. Na terugkomst uit krijgsgevangenschap werd hij gedemobiliseerd als reserve-luitenant van het Belgische leger. Hij was lid van … muur: links, regel 08-02
Meulensteen, Hendrik A.C.	∗ 1886-03-28 Dinther † 1943-02-05 Neuengamme	- Vroeg verzet - Groep Dresen - Maastricht - Inlichtingenwerk - Scheepsbevrachter. Zijn zoons voeren op een binnenvaartschip. Exploiteerde met zijn echtgenote het schipperscafeetje van haar ouders aan de Franschensingel. De stamtafel of het achterkamertje … muur: links, regel 34-02
Partouns, Joseph Jean Gérard Jef	∗ 1911-01-03 Eijsden † 1945-02-08 Vaihingen	- Eijsden - Vroeg verzet - Groep Erkens - Inlichtingenwerk - Jef Partouns was laboratoriumbediende. Jean Arpots, Jef Partouns en Jef Reintjens waren drie jongeren van wie er één bij de Nederlandse Spoorwegen werkte. Het drietal noemde zich het … muur: links, regel 08-03
Sickenga, Jaap	∗ 1918-07-14 Haarlem † 1942-05-11 Oranienburg	- Maastrichts OD-proces - Vroeg verzet - Inlichtingenwerk - Ordedienst (O.D.) - Studenten - Jaap Sickenga was student Neerlandistiek, dichter en Nederlands verzetsstrijder in de Ordedienst tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij en zijn vriend Hans Zomer [1], die met een radiozender … Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.-
Smit, Joseph Sef	∗ 1916-09-09 Roermond † 1942-09-17 Amsterdam	- Vroeg verzet - Groep Smit - Politie - Heerlen - Inlichtingenwerk - Sef Smit was voor de oorlog beroeps­sergeant bij het 13e Regiment Infanterie. [1] koos na de demobilisatie in juli 1940 voor een dienstverband bij de marechaussee in Heerlen. Lang hield … muur: links, regel 19-02
Sonneville, Alphonse Fons	∗ 1883-07-23 Maastricht † 1945-02-25 Dachau	- Ondergrondse pers - Communisten & sympathisanten - Inlichtingenwerk - Maastricht - Zoals uit het onderstaande blijkt, was Fons Sonneville geen communist, maar werkte wel met communisten samen. Daarom werd hij door de nazi’s als zodanig beschouwd en behandeld. Dat heeft hem … muur: links, regel 36-04
Tobben, Hendricus Hubertus Harry	∗ 1917-08-24 Heerlen † 1945-03-15 Hameln (D	- Ondergrondse pers - Vroeg verzet - Ordedienst (O.D.) - Politie - Heerlen - Inlichtingenwerk - Netwerk Bongaerts - - Harry Tobben was oud-militair en na zijn demobilisatie door de Duitsers in 1940 lid van de mijnpolitie. Was o.a. betrokken bij sabotage in de Oranje-Nassaumijn I (O.N. I) te Heerlen, wat door de muur: links, regel 19-05
Wolters, Oscar Wilhelmus Laurentius Oscar	∗ 1914-12-20 Venlo † 1944-09-05 Vught	- Studenten - Venlo - Inlichtingenwerk - De student medicijnen Oscar Wolters was verzetsdeelnemer onder de schuilnamen Dokter O. de Blécourt als hij mensen moest keuren en Otto Weber als vrachtautochauffeur die voor het verzet … muur: rechts, regel 30-03
Zomer, Johannes J. Hans	∗ 1920-11-06 Probolinggo † 1942-05-11 Oranienburg	- Engelandvaarders - Ordedienst (O.D.) - Studenten - Maastrichts OD-proces - Vroeg verzet - Inlichtingenwerk - De marineofficier, marconist en engelandvaarder Hans Zomer is op 13 juni 1941 teruggekeerd naar Nederland en gedropt in Vledder, tegelijk met een radiozender, om contact tussen de OD en … Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.-