Gesneuvelden van het verzet in Nederlands Limburg

vroeg verzet L.O. K.P. Koeriers Ambtenaren onderduikers politie Geestelijken Aussenmin. CPN gr.Erkens Netw. Bongaerts gr.Dresen NV gr.Smit O.D. RVV Ongeorganiseerd verzet Student de mijnstaking carillon De buitenrand van Limburg
Open MenuBox
Open MenuBox
Open MenuBox
Open MenuBox
Open MenuBox
Open MenuBox
Open MenuBox
Open MenuBox
Open MenuBox
Groep-Dresen
Na zijn terugkeer uit krijgsgevangenschap begon de 43-jarige beroepsonderofficier Pierre Dresen in Maastricht vrijwel meteen met het leggen van contacten tussen oud-militairen, leden van de marechaussee en douaniers. Tot de laatste twee beroepsgroepen behoorden veel ex-militairen, want na de capitulatie waren zij door de Duitsers voor de keus gesteld dienst te nemen in de Opbouwdienst (een op 15 juli 1940 opgerichte organisatie, bedoeld om werkeloze militairen emplooi te bieden), bij de grensbewaking of bij de politie.
Dresen kwam al spoedig met Roelf H.Bartels in aanraking en met binnenvaartschipper Jean M. Duynkerke en scheepsbevrachter Hendrik A.C. Meulensteen. Duynkerke vervoerde met zijn boot “Maria” doorgaans cement in binnen- en buitenland. De thuishaven van de “Maria” was het “Bassin” in Maastricht. Meulensteen, wiens zoons op een binnenvaartschip voeren, exploiteerde met zijn echtgenote een schipperscafeetje aan de Franschensingel. De stamtafel of het achterkamertje werd weldra het vaste ontmoetingspunt van de groep.
(Cammaert 2, p. 95)
Zo ontstond in de loop van 1941 een militair-civiele verzetsgroep, die zich een tijd lang de “RAF-groep” noemde vanwege de hulp aan neergestorte geallieerde vliegtuigbemanningen, hoewel dat nog moest komen. Hun activiteiten waren o.m. verzamelen van wapens en munitie, hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen en andere vluchtelingen en het verspreiden van een illegaal blaadje, Oranje Post. Zij werkten nauw samen met de andere soortgelijke groepen in Zuid-Limburg.
Eind 1941 werd de groep opgerold.
Meer informatie bij Cammaert, hoofdstuk 2, p. 79 v.v. en de Bijlage I, Arrestaties in Limburg i.v.m. betrokkenheid bij de groep-Erkens, p. 115.

De Belasting Groep Maastricht (B.G.M.), gesticht door de belastingambtenaar M.C.M.H. Bartels (niet te verwarren met de bovenstaande Roelf Bartels!), P.J. Sijmons en Derk van Assen was een voortzetting van de opgerolde groep Dresen. „Afgezien van de L.O. en de L.K.P. was de B.G.M. - wat Limburg betreft - zonder twijfel de organisatie met de meeste verbindingen, zowel in het binnen- als het buitenland. De B.G.M.-leiding voerde een zekere taakverdeling door, hoewel die werkverdeling niet scherp was afgebakend. De leiders formeerden kleine groepjes die elk een specifiek terrein bestreken.” (Cammaert 4.IX. De Belastinggroep Maastricht: de groep-Blok, p. 335). In België werd deze procedure cloisonnement genoemd. De BGM smokkelde ontsnapte krijgsgevangenen naar België (vooral via de grensovergang bij Caberg of door het ondergrondse labyrint van de St. Pietersberg) en hield zich o.a. bezig met hulp aan onderduikers en steunverlening aan politieke gevangenen in het Huis van Bewaring te Maastricht. Deze taakstelling werd al spoedig uitgebreid. Elk lid werkte individueel en had zijn/haar eigen verantwoordelijkheid had, men pleegde onderling overleg over de uiteenlopende werkzaamheden. ( VIb, pagina 644)
Gr. Dresen – 9 pers. ⇒Alle Limburgse gesneuvelden
Bartels,
Roelf H.
∗ 1868-09-25
Groningen
† 1942-12-14
KZ Neuengamme Maastricht - Groep-Dresen - Fabrikant, gehuwd, mede-oprichter van de groep Dresen.
Bartels en zijn 36 jaar jongere vrouw Maria hebben twee winkels in Maastricht, een in de Heggenstraat en een aan de St. Maartenslaan. Reservekapitein van het Nederlandse leger. Ondanks zijn al gevorderde leeftijd gaat Bartels in het verzet. In zijn Tricotagehuis aan de Heggenstraat brengt hij zestig ontsnapte Belgische krijgsgevangenen onder, die vervolgens de grens over worden gesmokkeld. Bartels is ook een van de sleutelfiguren bij de uitgave en vervaardiging van het verzetsblad Oranje Post. Het eerste nummer bevat onder meer de door hem opgestelde richtlijnen voor ‘goede’ Nederlanders.
De verzetsgroep wordt door Isidoor Brandon, de joodse (!) compagnon van Tom Engeln verraden. Op 12 december 1941 pakt de SiPo Bartels op. Hij belandt uiteindelijk in het concentratiekamp Neuengamme. Daar overlijdt hij net iets meer dan een jaar na zijn arrestatie. Hij is dan 74 jaar oud.
Meer informatie (pdf)
Gearresteerd volgens mestreechonline.nl op 2-11-1941, volgens Cammaert 2, p. 117 op 12-12-1941
http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2c.htm
https://forum.mestreechonline.nl/forum/mestreech-maastricht/geschiedenis-maastricht/tweede-wereldoorlog-en-bevrijding/1223-verzetsstrijders-maastricht?t=1029
muur: links30-01
Dresen,
Pierre
∗ 1897-02-07
Maastricht
† 1942-12-01
Neuengamme Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - Inwoner Maastricht, gedemobiliseerd beroepsmilitair, tijdelijk kassier distributiedienst, oprichter van de groep-Dresen, die zichzelf aanvankelijk ook wel RAF-groep noemde. (Cammaert 2-II. De groep-Dresen, vanaf p. 94). Zie ook Mestreech online
Hij was een broer van Alf Dresen
http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2c.htm
muur: links31-01
Duijnkerke /Duink /Duynk,
Jan M.
∗ 1902-10-25
Yerseke
† 1943-03-04
Neuengamme Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - De binnenvaartschipper J.M. Duynkerke vervoerde met zijn boot Maria doorgaans cement in binnen- en buitenland, maar ook vluchtelingen. De thuishaven van de Maria was de oude haven van Maastricht, het Bassin. Gearresteerd op 09-12-1941.
http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2cx.htm
muur: links31-02
Engeln,
Tom
∗ 1902-01-30
Purmerend
† 1945-04-27
Ebensee Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - De in Maastricht woonachtige winkelier en manufacteur van lederwaren Paulus Anthonius (Tom) Engeln was van Duitse afkomst en was gescheiden van een Duitse vrouw, Betsy Wanger, met wie hij drie kinderen had. Die waren in 1942 4, 7 en 12 jaar oud. Hij drukte in de achterkamer van zijn bedrijf de illegale bladen “Vrij Nederland” en de “Oranje Post”, die via de groep Dresen werden verspreid. Hij bood onderdak aan de Amsterdamse jood Isidoor Brandon, die tevens zijn zakelijke partner werd, en diens vriendin Cor Meijer. Brandon had een schuld bij hem en was bovendien bang voor zijn hachje. Daarom hebben hij en Meijer Tom en de hele groep Dresen verraden. Op vrijdag 28 november 1941 werden hij en enkele anderen gearresteerd. In de dagen daarna werd bijna de hele verzetsgroep Dresen/Hage, drieëntwintig verzetsstrijders, opgepakt. Tegen de drie belangrijkste verzetslieden van de verzetsgroep “Oranje Koerier”, Pierre Dresen, Dirk Hage en Gerrit Spierings werd de doodstraf geëist en uitgesproken. Tom en acht anderen kwamen in het Kamp Amersfoort terecht. Vie verschillende kampen zoals Buchenwald en het „Nacht- und Nebel“ kamp Natzweiler-Struthof (Elzas) tenslotte in het concentratiekamp Ebensee, waar hij in de ziekenbarak uiteindelijk aan uitputting bezweek op 27 april 1945, een week voor de bevrijding van het kamp. Hij werd 43 jaar.
Er ligt een struikelsteentje: Bredestraat 37 Maastricht
Uitgebreide biografie
https://oorlogsgravenstichting.nl/persoon/40263/paulus-anthonius-engeln
muur: midden16
Hage,
Dirk
∗ 1909-02-17
Dreischor
† 1943-04-03
Neuengamme Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - Dirk Izak Hage was hulpkommies. Staat o.a. op het Monument in het Rijksbelastingkantoor te Maastricht
https://oorlogsgravenstichting.nl/persoon/56896/dirk-izak-hage
https://www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten/zoeken/2210/maastricht-monument-in-het-rijksbelastingkantoor
muur: midden17
Lemson,
Henk
∗ 1924-04-15
Maastricht
† 1945-04-07
Makkum Maastricht - vroeg verzet - K.P. - Groep-Dresen - Schrijver directe belastingen, behoorde tot de belastinggroep Maastricht (die het werk van de groep Dresen voortzette, nadat die was opgerold) en tot een KP in Friesland, gearresteerd en gefusilleerd in Wonseradeel.
Monument in het belastingkantoor Maastricht
http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2c.htm
https://forum.mestreechonline.nl/forum/mestreech-maastricht/geschiedenis-maastricht/tweede-wereldoorlog-en-bevrijding/1223-verzetsstrijders-maastricht#post13346
muur: links32-04
Meulensteen,
Hendrik
∗ 1886-03-28
Dinther
† 1943-02-05
Neuengamme Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - Schipper-caféhouder, gehuwd, behoorde tot de RAF-groep oftewel groep Dresen [o.m. verzamelen van wapens en munitie, hulp aan krijgsgevangenen en verspreiden illegale lectuur], gearresteerd 2-12-1941.
https://www.struikelsteentjes-maastricht.nl/meulensteen#lb84556/fransensingel-65
https://forum.mestreechonline.nl/forum/mestreech-maastricht/geschiedenis-maastricht/tweede-wereldoorlog-en-bevrijding/1223-verzetsstrijders-maastricht
muur: links34-02
Verhagen,
Douwe
∗ 1917-10-08
Maastricht
† 1943-01-04
Neuengamme Maastricht - Groep-Dresen - Hulpcommies invoerrechten en accijnzen. Volgens Mestreech online overleden 18-1-1943. Struikelsteentje Schildersplein 13, Maastricht
http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2c.htm
https://forum.mestreechonline.nl/forum/mestreech-maastricht/geschiedenis-maastricht/tweede-wereldoorlog-en-bevrijding/1223-verzetsstrijders-maastricht
muur: links37-01
Wolf,
Egbert
∗ 1917-09-07
Maastricht
† 1942-12-04
Neuengamme Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - Douanier, hulpcommies invoerrechten en accijnzen, werkzaam op het grenskantoor Maastricht-Caberg. Daar heerste een sterke anti-Duitse stemming. Hij behoorde tot de RAF-groep, gearresteerd op 1 of 2 december 1941. (Cammaert II, p. 96)
ou Struikelsteentje voor Schildersplein 13, Maastricht
Monument in het belastingkantoor Maastricht
http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2c.htm
https://forum.mestreechonline.nl/forum/mestreech-maastricht/geschiedenis-maastricht/tweede-wereldoorlog-en-bevrijding/1223-verzetsstrijders-maastricht
muur: links36-05

Groep-Dresen Na zijn terugkeer uit krijgsgevangenschap begon de 43-jarige beroepsonderofficier Pierre Dresen in Maastricht vrijwel meteen met het leggen van contacten tussen oud-militairen, leden van de marechaussee en douaniers. Tot de laatste twee beroepsgroepen behoorden veel ex-militairen, want na de capitulatie waren zij door de Duitsers voor de keus gesteld dienst te nemen in de Opbouwdienst (een op 15 juli 1940 opgerichte organisatie, bedoeld om werkeloze militairen emplooi te bieden), bij de grensbewaking of bij de politie. Dresen kwam al spoedig met Roelf H.Bartels in aanraking en met binnenvaartschipper Jean M. Duynkerke en scheepsbevrachter Hendrik A.C. Meulensteen. Duynkerke vervoerde met zijn boot “Maria” doorgaans cement in binnen- en buitenland. De thuishaven van de “Maria” was het “Bassin” in Maastricht. Meulensteen, wiens zoons op een binnenvaartschip voeren, exploiteerde met zijn echtgenote een schipperscafeetje aan de Franschensingel. De stamtafel of het achterkamertje werd weldra het vaste ontmoetingspunt van de groep. (Cammaert 2, p. 95) Zo ontstond in de loop van 1941 een militair-civiele verzetsgroep, die zich een tijd lang de “RAF-groep” noemde vanwege de hulp aan neergestorte geallieerde vliegtuigbemanningen, hoewel dat nog moest komen. Hun activiteiten waren o.m. verzamelen van wapens en munitie, hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen en andere vluchtelingen en het verspreiden van een illegaal blaadje, Oranje Post. Zij werkten nauw samen met de andere soortgelijke groepen in Zuid-Limburg. Eind 1941 werd de groep opgerold. Meer informatie bij Cammaert, hoofdstuk 2, p. 79 v.v. en de Bijlage I, Arrestaties in Limburg i.v.m. betrokkenheid bij de groep-Erkens, p. 115. De Belasting Groep Maastricht (B.G.M.), gesticht door de belastingambtenaar M.C.M.H. Bartels (niet te verwarren met de bovenstaande Roelf Bartels!), P.J. Sijmons en Derk van Assen was een voortzetting van de opgerolde groep Dresen. „Afgezien van de L.O. en de L.K.P. was de B.G.M. - wat Limburg betreft - zonder twijfel de organisatie met de meeste verbindingen, zowel in het binnen- als het buitenland. De B.G.M.-leiding voerde een zekere taakverdeling door, hoewel die werkverdeling niet scherp was afgebakend. De leiders formeerden kleine groepjes die elk een specifiek terrein bestreken.” (Cammaert 4.IX. De Belastinggroep Maastricht: de groep-Blok, p. 335). In België werd deze procedure cloisonnement genoemd. De BGM smokkelde ontsnapte krijgsgevangenen naar België (vooral via de grensovergang bij Caberg of door het ondergrondse labyrint van de St. Pietersberg) en hield zich o.a. bezig met hulp aan onderduikers en steunverlening aan politieke gevangenen in het Huis van Bewaring te Maastricht. Deze taakstelling werd al spoedig uitgebreid. Elk lid werkte individueel en had zijn/haar eigen verantwoordelijkheid had, men pleegde onderling overleg over de uiteenlopende werkzaamheden. ( VIb, pagina 644) *Gr. Dresen – 9 pers. ⇒*Alle Limburgse gesneuvelden
Bartels, Roelf H.	∗ 1868-09-25 Groningen † 1942-12-14 KZ Neuengamme	Maastricht - Groep-Dresen - Fabrikant, gehuwd, mede-oprichter van de groep Dresen. Bartels en zijn 36 jaar jongere vrouw Maria hebben twee winkels in Maastricht, een in de Heggenstraat en een aan de St. Maartenslaan. Reservekapitein van het Nederlandse leger. Ondanks zijn al gevorderde leeftijd gaat Bartels in het verzet. In zijn Tricotagehuis aan de Heggenstraat brengt hij zestig ontsnapte Belgische krijgsgevangenen onder, die vervolgens de grens over worden gesmokkeld. Bartels is ook een van de sleutelfiguren bij de uitgave en vervaardiging van het verzetsblad Oranje Post. Het eerste nummer bevat onder meer de door hem opgestelde richtlijnen voor ‘goede’ Nederlanders. De verzetsgroep wordt door Isidoor Brandon, de joodse (!) compagnon van Tom Engeln verraden. Op 12 december 1941 pakt de SiPo Bartels op. Hij belandt uiteindelijk in het concentratiekamp Neuengamme. Daar overlijdt hij net iets meer dan een jaar na zijn arrestatie. Hij is dan 74 jaar oud. Meer informatie (pdf) Gearresteerd volgens mestreechonline.nl op 2-11-1941, volgens Cammaert 2, p. 117 op 12-12-1941 http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2c.htm https://forum.mestreechonline.nl/forum/mestreech-maastricht/geschiedenis-maastricht/tweede-wereldoorlog-en-bevrijding/1223-verzetsstrijders-maastricht?t=1029 muur: links30-01
Dresen, Pierre	∗ 1897-02-07 Maastricht † 1942-12-01 Neuengamme	Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - Inwoner Maastricht, gedemobiliseerd beroepsmilitair, tijdelijk kassier distributiedienst, oprichter van de groep-Dresen, die zichzelf aanvankelijk ook wel RAF-groep noemde. (Cammaert 2-II. De groep-Dresen, vanaf p. 94). Zie ook Mestreech online Hij was een broer van Alf Dresen http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2c.htm muur: links31-01
Duijnkerke /Duink /Duynk, Jan M.	∗ 1902-10-25 Yerseke † 1943-03-04 Neuengamme	Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - De binnenvaartschipper J.M. Duynkerke vervoerde met zijn boot Maria doorgaans cement in binnen- en buitenland, maar ook vluchtelingen. De thuishaven van de Maria was de oude haven van Maastricht, het Bassin. Gearresteerd op 09-12-1941. http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2cx.htm muur: links31-02
Engeln, Tom	∗ 1902-01-30 Purmerend † 1945-04-27 Ebensee	Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - De in Maastricht woonachtige winkelier en manufacteur van lederwaren Paulus Anthonius (Tom) Engeln was van Duitse afkomst en was gescheiden van een Duitse vrouw, Betsy Wanger, met wie hij drie kinderen had. Die waren in 1942 4, 7 en 12 jaar oud. Hij drukte in de achterkamer van zijn bedrijf de illegale bladen “Vrij Nederland” en de “Oranje Post”, die via de groep Dresen werden verspreid. Hij bood onderdak aan de Amsterdamse jood Isidoor Brandon, die tevens zijn zakelijke partner werd, en diens vriendin Cor Meijer. Brandon had een schuld bij hem en was bovendien bang voor zijn hachje. Daarom hebben hij en Meijer Tom en de hele groep Dresen verraden. Op vrijdag 28 november 1941 werden hij en enkele anderen gearresteerd. In de dagen daarna werd bijna de hele verzetsgroep Dresen/Hage, drieëntwintig verzetsstrijders, opgepakt. Tegen de drie belangrijkste verzetslieden van de verzetsgroep “Oranje Koerier”, Pierre Dresen, Dirk Hage en Gerrit Spierings werd de doodstraf geëist en uitgesproken. Tom en acht anderen kwamen in het Kamp Amersfoort terecht. Vie verschillende kampen zoals Buchenwald en het „Nacht- und Nebel“ kamp Natzweiler-Struthof (Elzas) tenslotte in het concentratiekamp Ebensee, waar hij in de ziekenbarak uiteindelijk aan uitputting bezweek op 27 april 1945, een week voor de bevrijding van het kamp. Hij werd 43 jaar. Er ligt een struikelsteentje: Bredestraat 37 Maastricht Uitgebreide biografie https://oorlogsgravenstichting.nl/persoon/40263/paulus-anthonius-engeln muur: midden16
Hage, Dirk	∗ 1909-02-17 Dreischor † 1943-04-03 Neuengamme	Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - Dirk Izak Hage was hulpkommies. Staat o.a. op het Monument in het Rijksbelastingkantoor te Maastricht https://oorlogsgravenstichting.nl/persoon/56896/dirk-izak-hage https://www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten/zoeken/2210/maastricht-monument-in-het-rijksbelastingkantoor muur: midden17
Lemson, Henk	∗ 1924-04-15 Maastricht † 1945-04-07 Makkum	Maastricht - vroeg verzet - K.P. - Groep-Dresen - Schrijver directe belastingen, behoorde tot de belastinggroep Maastricht (die het werk van de groep Dresen voortzette, nadat die was opgerold) en tot een KP in Friesland, gearresteerd en gefusilleerd in Wonseradeel. Monument in het belastingkantoor Maastricht http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2c.htm https://forum.mestreechonline.nl/forum/mestreech-maastricht/geschiedenis-maastricht/tweede-wereldoorlog-en-bevrijding/1223-verzetsstrijders-maastricht#post13346 muur: links32-04
Meulensteen, Hendrik	∗ 1886-03-28 Dinther † 1943-02-05 Neuengamme	Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - Schipper-caféhouder, gehuwd, behoorde tot de RAF-groep oftewel groep Dresen [o.m. verzamelen van wapens en munitie, hulp aan krijgsgevangenen en verspreiden illegale lectuur], gearresteerd 2-12-1941. https://www.struikelsteentjes-maastricht.nl/meulensteen#lb84556/fransensingel-65 https://forum.mestreechonline.nl/forum/mestreech-maastricht/geschiedenis-maastricht/tweede-wereldoorlog-en-bevrijding/1223-verzetsstrijders-maastricht muur: links34-02
Verhagen, Douwe	∗ 1917-10-08 Maastricht † 1943-01-04 Neuengamme	Maastricht - Groep-Dresen - Hulpcommies invoerrechten en accijnzen. Volgens Mestreech online overleden 18-1-1943. Struikelsteentje Schildersplein 13, Maastricht http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2c.htm https://forum.mestreechonline.nl/forum/mestreech-maastricht/geschiedenis-maastricht/tweede-wereldoorlog-en-bevrijding/1223-verzetsstrijders-maastricht muur: links37-01
Wolf, Egbert	∗ 1917-09-07 Maastricht † 1942-12-04 Neuengamme	Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - Douanier, hulpcommies invoerrechten en accijnzen, werkzaam op het grenskantoor Maastricht-Caberg. Daar heerste een sterke anti-Duitse stemming. Hij behoorde tot de RAF-groep, gearresteerd op 1 of 2 december 1941. (Cammaert II, p. 96) ou Struikelsteentje voor Schildersplein 13, Maastricht Monument in het belastingkantoor Maastricht http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2c.htm https://forum.mestreechonline.nl/forum/mestreech-maastricht/geschiedenis-maastricht/tweede-wereldoorlog-en-bevrijding/1223-verzetsstrijders-maastricht muur: links36-05