|
|
|
|
|
|
.jpg)
Gesneuvelden van het verzet in Nederlands Limburg
Groep Dresen
Groep-Dresen, ook genoemd “Oranje Koerier” en RAF-groep
Ook Gerrit Spierings en Jan Schutrup werden in ‘Schutzhaft’ genomen maar overleefden het Nacht und Nebelkamp Natzweiler. De overige arrestanten werden op 20 oktober 1942 in Utrecht in vrijheid gesteld. De niet gearresteerde restanten van de verzetsgroep gingen over naar het netwerk Bongaerts.
De Belasting Groep Maastricht (B.G.M.), gesticht door de belastingambtenaar M.C.M.H. Bartels (niet te verwarren met de bovenstaande Roelf Bartels!), P.J. Sijmons en Derk van Assen was ook een voortzetting van de opgerolde groep Dresen. yyy„Afgezien van de L.O. en de L.K.P. was de B.G.M. - wat Limburg betreft - zonder twijfel de organisatie met de meeste verbindingen, zowel in het binnen- als het buitenland. De B.G.M.-leiding voerde een zekere taakverdeling door, hoewel die werkverdeling niet scherp was afgebakend. De leiders formeerden kleine groepjes die elk een specifiek terrein bestreken.” (Cammaert 4.IX. De Belastinggroep Maastricht: de groep-Blok, p. 335). In België werd deze procedure cloisonnement genoemd. De BGM smokkelde ontsnapte krijgsgevangenen naar België (vooral via de grensovergang bij Caberg of door het ondergrondse labyrint van de St. Pietersberg) en hield zich o.a. bezig met hulp aan onderduikers en steunverlening aan politieke gevangenen in het Huis van Bewaring te Maastricht. Deze taakstelling werd al spoedig uitgebreid. Elk lid werkte individueel en had zijn/haar eigen verantwoordelijkheid had, men pleegde onderling overleg over de uiteenlopende werkzaamheden. (Cammaert VIb, pagina 644).
| ||
| Bartels,
Roelf H. | ∗ 1868-09-25 Groningen † 1942-12-14 KZ Neuengamme | Maastricht - pers - Groep-Dresen - Fabrikant, mede-oprichter van de groep Dresen. Bartels en zijn 36 jaar jongere vrouw Maria hebben twee winkels in Maastricht, een in de Heggenstraat en een aan de St. Maartenslaan. Reservekapitein van het Nederlandse leger. Ondanks zijn al gevorderde leeftijd gaat Bartels in het verzet. In zijn Tricotagehuis aan de Heggenstraat brengt hij zestig ontsnapte Belgische krijgsgevangenen onder, die vervolgens de grens over worden gesmokkeld. Bartels is ook een van de sleutelfiguren bij de uitgave en vervaardiging van het verzetsblad Oranje Post. Het eerste nummer bevat onder meer de door hem opgestelde richtlijnen voor ‘goede’ Nederlanders. De verzetsgroep wordt door Isidoor Brandon, de joodse (!) compagnon van Tom Engeln verraden. Lees meer op Gruppe Dresen. Op 12 december 1941 pakt de SiPo Bartels op. Hij belandt uiteindelijk in het concentratiekamp Neuengamme. Daar overlijdt hij net iets meer dan een jaar na zijn arrestatie. Hij is dan 74 jaar oud. Meer informatie (pdf) Gearresteerd volgens mestreechonline.nl op 2-11-1941, volgens Cammaert hoofdstuk II, p. 117 op 12-12-1941
|
| Cahn,
David Leo | ∗ 1923-12-07 Maastricht † 1942-08-14 Auschwitz | Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel. - Maastricht - Jood - vroeg verzet - Groep-Dresen - Joodse slagerszoon wonende aan de Lenculenstraat 9 te Maastricht. Hij was lid van leden van de civiele tak van de groep Dresen, die zich vooral bezighield met verspreiding van illegale pamfletten en geschriften. Om de aankoop van bijvoorbeeld wapens te financieren, werden foto’s van het koninklijk huis verkocht. Op 21 mei 1941 werd David Leo gearresteerd door de SiPo Maastricht i.v.m. vernielde bordjes “Verboden voor Joden” in het stadspark. Voor zijn woning werd een struikelsteentje geplaatst.
|
| Dresen,
Pierre | ∗ 1897-02-07 Maastricht † 1942-12-01 Neuengamme | Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - Inwoner Maastricht, gedemobiliseerd beroepsmilitair, tijdelijk kassier distributiedienst, oprichter van de groep-Dresen, die zichzelf aanvankelijk ook wel RAF-groep noemde. (Cammaert hoofdstuk II-II. De groep-Dresen, vanaf p. 94). Zie ook Mestreech online Hij was een broer van Alf Dresenmuur: links, regel 31-01 |
| Droitcourt,
Guido Kamiel | ∗ 1915-09-27 Berlin-Pankow † 1943-02-11 Hauptlager Neuengamme | Geulle - pers - Groep-Dresen - Kamiel Michel Josef Guido Droitcourt had een Duitse moeder en een Franse vader en werd in Berlijn geboren. Op 20-jarige leeftijd kwam hij met zijn moeder, haar man en zijn halfbroer naar Geulle. In juli 1941 werd het eerste geallieerde vliegtuig in de buurt van Geulle neergehaald. Een bemanningslid kwam terecht bij Guido Droitcourt, maar viel in Duitse handen. Guido werd lid van verzetsgroep rond Pierre Dresen. Een jaar na de Duitse invasie hielp hij al bij het maken van een eerste pamflet. Op 1 november 1941 rolde het eerste exemplaar van de Oranje Koerier uit de stencilmachine, met een oplage van 175 stuks. (Cammaert hoofdstuk II-II. De groep-Dresen, pp. 95-107) Gearresteerd op 01-12-1941. Zie zijn gegevens op de site van Neuengamme: Die Toten 1940-1945 Daar wordt hij genoemd: Kamill Michel Josef Guido Er ligt voor hem een struikelsteen bij Heirweg 2, Geulle.muur: midden, regel 04-02 |
| Duijnkerke /Duin… /Duyn…,
Jan M. | ∗ 1902-10-25 Yerseke † 1943-03-04 Neuengamme | Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - De binnenvaartschipper J.M. Duynkerke vervoerde met zijn boot Maria doorgaans cement in binnen- en buitenland, maar ook vluchtelingen. De thuishaven van de Maria was de oude haven van Maastricht, het Bassin. Gearresteerd op 09-12-1941.muur: links, regel 31-02 |
| Engeln,
Paulus Anthonius Tom | ∗ 1902-01-30 Purmerend † 1945-04-27 KZ Ebensee | Maastricht - vroeg verzet - pers - Groep-Dresen - De in Maastricht woonachtige winkelier en manufacteur van lederwaren Paulus Anthonius (Tom) Engeln was van Duitse afkomst en was gescheiden van een Duitse vrouw, Betsy Wanger, met wie hij drie kinderen had. Die waren in 1942 4, 7 en 12 jaar oud. Hij drukte in de achterkamer van zijn bedrijf de illegale bladen “Vrij Nederland” en de “Oranje Post”, die via de groep Dresen werden verspreid. Hij bood onderdak aan de Amsterdamse jood Isidoor Brandon, die tevens zijn zakelijke partner werd, en diens vriendin Cor Meijer. Brandon had een schuld bij hem en was bovendien bang voor zijn hachje. Daarom hebben hij en Meijer Tom en de hele groep Dresen verraden. Op vrijdag 28 november 1941 werden hij en enkele anderen gearresteerd. In de dagen daarna werd bijna de hele verzetsgroep Dresen/Hage, drieëntwintig verzetsstrijders, opgepakt. Tegen de drie belangrijkste verzetslieden van de verzetsgroep “Oranje Koerier”, Pierre Dresen, Dirk Hage en Gerrit Spierings werd de doodstraf geëist en uitgesproken. Tom en acht anderen kwamen in het Kamp Amersfoort terecht. Via verschillende kampen zoals Buchenwald en het „Nacht- und Nebel“ kamp Natzweiler-Struthof (Elzas) tenslotte in het concentratiekamp Ebensee, waar hij in de ziekenbarak uiteindelijk aan uitputting bezweek op 27 april 1945, een week voor de bevrijding van het kamp. Hij werd 43 jaar. Er ligt een struikelsteentje voor het huis Bredestraat 37, Maastricht Uitgebreide biografiemuur: midden, regel 14-02 |
| Hage,
Dirk | ∗ 1909-02-17 Dreischor † 1943-04-03 Neuengamme | Maastricht - vroeg verzet - pers - Groep-Dresen - Dirk Izak Hage werd, na zijn demobilisatie als militair in 1940, douanier in de rang van hulpkommies en vond in het douanekantoor van Caberg (Maastricht) een aantal geestverwanten. In de groep Dresen zou hij een zo belangrijke rol gaan vervullen, dat die ook wel de groep Dresen-Hage wordt genoemd. Hij kocht via L.F.R. Spierings uit Rekem (België) een stencilmachine, waarop pamfletten werden geproduceerd. Aanvankelijk stond het apparaat afwisselend bij Dresen, Hage en Bartels, naderhand in de pastorie te Geulle bij Droitcourt. Hage nam het voortouw bij de opbouw van een Maastrichtse versie van de “Oranje Post”, een clandestien informatieblad. (Cammaert II, p. 103) Hij staat o.a. op het Monument in het Rijksbelastingkantoor te Maastricht (zie link)
|
| Lemson,
Henk | ∗ 1924-04-15 Maastricht † 1945-04-07 Makkum | Maastricht - vroeg verzet - K.P. - Groep-Dresen - onderduiker - Hendrik Th. Lemson was schrijver bij de directe belastingen, behoorde tot de belastinggroep Maastricht (Een verzetsgroep van voornamelijk belastingambtenaren die het werk van de groep Dresen voortzette, nadat die was opgerold). Hij moest onderduiken en deed dat in Makkum (Friesland), waar hij zich bij de KP-Sneek, groep III aansloot, gearresteerd bij een grote razzia als gevolg van verraad door de Nederlandse SD-handlangers Jan Harm Brouwer en Matthijs Adolf Ridderhof. Gefusilleerd achter de toenmalige marechausseekazerne. Zijn naam staat met die van vijf andere gefusilleerde verzetsmensen op het verzetsmonument in Makkum. Vijf mensen van de KnokPloeg, die inmiddels was opgegaan in de Binnenlandse Strijdkrachten: Bob Dijkstra (BS),, Sjoerd Adema (BS), Koos Keller (BS), Henk Lemson (BS), Jan Emmens (BS), evenals de gastvrije veehouder Fetze Elgersma van de LO. Verder nog een van zijn onderduikers: Herman Falkena. Begraven te Makkum. Monument in het belastingkantoor Maastricht
|
| Meulensteen,
Hendrik A.C. | ∗ 1886-03-28 Dinther † 1943-02-05 Neuengamme | Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - Scheepsbevrachter. Zijn zoons voeren op een binnenvaartschip. Exploiteerde met zijn echtgenote het schipperscafeetje van haar ouders aan de Franschensingel. De stamtafel of het achterkamertje werd weldra het vaste ontmoetingspunt van de groep Dresen. Meulensteen kende natuurlijk betrouwbare schippers voor clandestiene vracht naar België. In en rondom huis verborg hij wapens en bij de ENCI kalkgroeve gestolen explosieven. Meulensteen verzamelde ook militaire inlichtingen. Bron en meer informatie: biografie bij struikelsteentjes-maastricht.nl (pdf) Gearresteerd op 2 december 1941 als gevolg van verraad door de compagnon van Tom Engeln. Voor meer details zie aldaar. Struikelsteentje op de Fransensingel 65 Zie ook Cammaert, hoofdstuk II, §II: De groep-Dresen).
|
| Verhagen,
Douwe | ∗ 1917-10-08 Assen † 1943-01-04 Neuengamme | Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - Douwe Verhagen was in mei 1940 beroepssergeant aan de afsluitdijk. Na de capitulatie en krijgsgevangenschap werd hij net als vele collega’s douanier. Aanstelling als tijdelijk hulpcommies invoerrechten en accijnzen, vanaf zomer 1940 aan het grenskantoor Maastricht-Caberg. Daar heerste een sterke anti-Duitse stemming. Hij werd gearresteerd op 2 december 1941
|
| Wolf,
Egbert | ∗ 1917-09-07 Maastricht † 1942-12-04 Neuengamme | Maastricht - vroeg verzet - Groep-Dresen - Douanier, hulpcommies invoerrechten en accijnzen, werkzaam op het grenskantoor Maastricht-Caberg. Daar heerste een sterke anti-Duitse stemming. Hij behoorde tot de RAF-groep, gearresteerd op 1 of 2 december 1941. (Cammaert hoofdstuk II, p. 96) Struikelsteentje voor Schildersplein 13, Maastricht Monument in het belastingkantoor Maastricht
|