De Limburgse gesneuvelden

Frans van Bilsen
(Franciscus Jacobus Karolus)

Foto: Familie Van Bilsen [2]

Frans van Bilsen was in 1940 hoofdagent van politie in Ginniken. [1#2][2]
Tijdens de bezetting werd hij verzetsman in Tilburg, die ten onrechte op een lijst met landverraders terecht was gekomen en daarom door verzetsmensen in Venlo is geliquideerd. Wij kunnen hem waarschijnlijk beschouwen als een slachtoffer van het Englandspiel. Zijn band met het Limburgs verzet is dan ook zeer triest maar het is juist daarom belangrijk, dit niet te vergeten. Hier volgt zijn verhaal.
Frans was oprichter van het illegale blad De Stem, voor God, Koningin en Vaderland. Hij bracht twee ontsnapte agenten van het Englandspiel, Ubbink en Dourlein in 1943 in veiligheid zodat zij heelhuids naar Engeland konden terug keren. [7]
Cammaert schrijft het gedetailleerder: Bovendien had hij een belangrijk aandeel in de ontsluiering van het Englandspiel. Op 11 november 1943 begeleidde hij persoonlijk twee, uit Duitse gevangenschap in Haaren ontsnapte geheime agenten, J.B. Ubbink en P. Dourlein, over de grens naar Antwerpen. De twee zouden na enige maanden en na veel tegenslag heelhuids in Engeland arriveren en er een schokkende getuigenis afleggen. Door onopgehelderde redenen waren omstreeks hetzelfde tijdstip zowel de naam als een foto van Van Bilsen in het Contra-Signaal opgenomen. [2]
Er is veel gespeculeerd over de vraag, hoezo hij op de lijst van het Contra-Signaal terechtkwam, juist toen de door hem geholpen ontsnapte agenten in Londen aankwamen en het Englandspiel doorprikten. Door de Gestapo waren tot dan toe 59 gedropte SOE-agenten opgepakt, van wie er 54 zijn omgekomen, voor het grootste deel doodgeschoten in concentratiekamp Mauthausen. [4]
Het staat inmiddels vast, dat de Britse geheimdienst SOE wist wat hun te wachten stond en dat de twee ontsnapte agenten meteen na hun aankomst in Londen werden vastgezet. Zie voor meer informatie over dit kat- en muisspel: Het Englandspiel en het artikel over de SOE. [4]
Wist Van Bilsen gewoon teveel? De Venlose verzetsmensen, die hem hebben neergeschoten, hebben dat in ieder geval te goeder trouw gedaan.
Hij is begraven op het nieuwe gedeelte van het katholieke kerkhof in Ginniken / Breda, graf 1-11-9. [1#8][5]
Franciscus Jacobus Karolus ( Frans ) van Bilsen staat op de Erelijst 1940-1945 van de Staten-Generaal. [6]

Voetnoten

1. Archief Oorlogsgravenstichting (@ Nationaal archief),
   Dossier Frans van Bilsen • #2 • #8
2. Gerrit van der Vorst, Het drama rond verzetsman Frans van Bilsen. Risicovol dubbelspel en spelingen van het lot, uit: Tilburg, tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur, 34/3, december 2016, pp.71-80
3. Dr. F. Cammaert, Het Verborgen Front – Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Doctorale scriptie 1994, Groningen
   8. De Ordedienst, p.893
4. SOE (Special Operations Executive), Wikipedia • Nederlands • Deutsch • English • Français • Português
5. R.K. Begraafplaats H. Laurentius te Breda
6. Erelijst 1940-1945
7. Oorlogsgravenstichting.nl