De Limburgse gesneuvelden

Gerard “Pater Beatus” van Beckhoven
(Gerardus Lambertus Johannes)

Het Grote Gebod – L.O.

Gerard van Beckhoven ofwel Pater Beatus van Beckhoven OFM was kapelaan te Heerlen in het rectoraat Sint Franciscus aan de Laanderstraat te Heerlen [1] en werd daar een vluchtelingenhelper met een uitgebreid netwerk.
Hij werd al in 1940 geraadpleegd door de in Heerlen woonachtige Duitser W.J. Cordowiner, die samen met zijn zus franstalige ontsnapte krijgsgevangenen op weg naar huis hielp. De woning van Cordowiner bleef doorgangshuis voor krijgsgevangenen en Joden, tot deze zelf begin december 1942 moest onderduiken. Pater Beatus liet de vluchtelingen door vertrouwenspersonen ophalen die ze over de grens brachten, vermoedelijk bij Maastricht of Slenaken/Noorbeek/Hoogcruts. [2.1]
Hij was een spil van het Heerlens verzet, omdat hij met iedereen contact had en zodoende de samenwerking tussen de meest uiteenlopende mensen mogelijk maakte.
Verscheidene groepen die hulp aan onderduikers verleenden werkten weliswaar samen met de L.O., maar behielden grotendeels hun zelfstandigheid. Een van die groepen, waarin sociaal-democraten, protestanten en katholieken eendrachtig samenwerkten, stond onder leiding van de franciscaan G.L.J. van Beckhoven (pater Beatus). Hoewel de groep geen hechte organisatiestructuur kende en verschillende leden over eigen verbindingsnetwerken beschikten, bestond er toch een zekere cohesie. De meeste hoofdrolspelers, zoals Van Beckhoven, mejuffrouw M.A. Hoogland, mevrouw S.A.M. Lemmens-Bisschops, A.M. van Kranen, W. Slooten en R. Boxem, kenden elkaar en hadden verbinding met de L.O. of werkten voor die organisatie, zoals Boxem. Dat deze hulpverleners allemaal betrokken waren bij de hulp aan joodse onderduikers lag waarschijnlijk ten grondslag aan hun relatief onafhankelijk opstelling: het betrof immers een illegale activiteit, waar men al in 1942 mee was begonnen en die tot uiteenlopende verbindingen had geleid in een periode dat er nog geen L.O. bestond. [2.2]
Ook verspreidde hij illegale bladen, bijvoorbeeld Trouw. [2.3]
Na de arrestatie in februari 1944 van iemand, die teveel wist, moest hij onderduiken en leidde sindsdien een zwervend bestaan. Hij werd op 17 juni 1944 in de trein bij Rotterdam gearresteerd. [3]
Klik op „Heerlen“ hierboven om meer daarover te lezen. Uitgebreide informatie ook op de Nederlandse Wikipedia. [8]
Gerardus Lambertus Johannes ( Gerard “Pater Beatus” ) van Beckhoven staat op de Erelijst 1940-1945 van de Staten-Generaal. [4]

Voetnoten

1. Bisdom Roermond Herdenking in oorlog omgekomen priesters en religieuzen
2. Dr. F. Cammaert, Het Verborgen Front – Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Doctorale scriptie 1994, Groningen
   1. Hoofdst. 3, Hulpverlening aan uit Duitsland ontvluchte (Franstalige) krijgsgevangenen p.216
   2. Hoofdst. 6, De Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers, p.665
   3. Hoofdst. 11, Illegale pers, p.1057
3. Drs. L.E.M.A. van Hommerich, Het Grote Gebod Deel 1, Hoofdstuk 1 De L.O. Limburg
4. Erelijst 1940-1945
5. Oorlogsgravenstichting.nl
6. https://www.ushmm.org/online/hsv/person_view.php?PersonId=5109157
7. Meer in het verhaal Verzet in Valkenburg
8. Wikipedia NL: Beatus van Beckhoven