1940-1945. Het verzet in Nederlands Limburg

Netwerk Bongaerts

Charles Bongaerts

Het netwerk Bongaerts was meer dan alleen de groep van brandweerlieden en leden van de OD, waarmee Charles Bongaerts dagelijks samenwerkte. Het begon net als bij alle vroege verzetsgroepen met hulp aan uit Duitsland ontsnapte krijgsgevangenen. Later kwamen daar andere vluchtelingen zoals Joden bij. Bongaerts was een van de oprichters van de Ordedienst in de Mijnstreek. Hij bouwde binnen de OD en de brandweer, waarvan hij commandant was, een actieve verzetsgroep op. Zij beraamden en pleegden uiteenlopende sabotage, vooral in de mijnen, waar enkele leden van de groep werkten, zoals Harrie Tobben (mijnpolitie). Met de ambulance van de brandweer en met de taxi van E. Heinen uit Heerlen werden vluchtelingen vervoerd. Een keer hadden zij pech onderweg met drie geallieerde „piloten“ aan boord. Zij stopten een Duits legerkonvooi om het te laten verhelpen. (Biografie van Jo Bongaerts) De enige overlevende van een neergestort geallieerd vliegtuig werd zwaar gewond, verkleed in een brandweeruniform langs de Duitsers heen naar het Heerlens ziekenhuis gebracht, waar hij onder de hoede van de chirurg Karel van Berckel kwam. Bongaerts c.s. brachten de vluchtelingen onder andere naar de groep Dresen in Maastricht, die ze onder andere doorgaven aan de groep Erkens om ze over de Belgische grens te brengen. Bovendien hadden zij daarvoor verbinding met pater Beatus, die weer verbindingen had aan de zuidelijke rand van Limburg. Bongaerts en Tobben coördineerden, waar de vluchtelingen moesten worden opgehaald en naar toe gebracht. Dat kon overal in de provincie zijn, maar ook wel in Noord-Brabant, Nijmegen en zelfs Apeldoorn. Vanaf juni 1943 sloten de Limburgse lijnen allemaal aan op Belgische takken van de Komeet-lijn naar Spanje (zie paragraaf II.2.). Het wijdvertakte Englandspiel werd de ondergang van het netwerk van Bongaerts. Daarna namen andere groepen in de Oostelijke Mijnstreek het werk over. De Limburgse gesneuvelden Netwerk Bongaerts – 9 pers.
Bongaerts, Charles Marie Hubert Joseph Charles	∗ 1909-08-07 Venlo † 1944-11-23 KZ Ladelund, KZ Neuengamme	- Politie - Ordedienst (O.D.) - Hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen - Pilotenhelpers - Ondergrondse pers - Netwerk Bongaerts - Vroeg verzet - Heerlen - Getrouwd met Trees (Theresa) Dahmen. Charles Bongaerts vocht in 1940 tijdens de vijfdaagse slag om Nederland als eerste luitenant der reserve aan de zwaar bevochten "Grebbenberglinie", die … muur: links, regel 16-01
Caubo, Jean-Michel Jean	∗ 1891-04-28 Maastricht † 1945-02-13 Natzweiler, Außenkommando Daut	- Vroeg verzet - Hulp aan joden - - Schin op Geul - Verzetsherdenkingskruis - Jean werd in het bevolkingsregister ingeschreven als Johannes Michael en groeide op in Schin-op-Geul. Hij was werkzaam bij Wagons Lits en met behulp van zijn hele gezin lid van de … Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.01-02
Fleischeuer, Adèle Jan Gerard Ger	∗ 1889-02-25 Oirsbeek † 1945-03-29 KZ Allach, Dachau	- Vroeg verzet - Netwerk Bongaerts - Hulp aan joden - Oirsbeek - Verzetsherdenkingskruis - Op verzoek van rector Voesten uit Heerlen hielp gemeentesecretaris A.J.G. Fleischeuer uit Oirsbeek joden. Voesten maakte vermoedelijk zowel deel uit van de groep rond muur: rechts, regel 02-05
Groot, de Jozef Geurt Jef	∗ 1916-09-13 Heerlen † 1979-10-30 Heerlen	- Vroeg verzet - Ondergrondse pers - Netwerk Bongaerts - Onderduikers - Inlichtingenwerk - Knokploegen (K.P.) - Nederlandse soldaten - Overlevenden - Heerlen - De data van geboorte en sterven van Sjef / Jef de Groot staan op zijn bidprentje [1] Tijdens de oorlog was hij ambtenaar van de staatsmijnen in Heerlen. [2] Cammaert schrijft over … Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.
Gulikers, Paul G.	∗ 1912-05-07 Susteren † 1975-06-05 Sittard	- Netwerk Bongaerts - Hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen - Pilotenhelpers - Overlevenden - Sittard - Foto: bidprentje Historisch Centrum Limburg, te Heerlen (voormalig Rijckheyt) Cammaert schrijft: Sittard. Maakte deel uit van de groep-Bongaerts. Hij hielp krijgsgevangenen … Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.
Megen, van Joseph Hubertus Sef	∗ 1916-12-09 Venray-Leunen † 1945-04-05 Dohnsen, D	- Onderduikershulp L.O. - Ondergrondse pers - Hulp aan joden - Pilotenhelpers - Hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen - Netwerk Bongaerts - Broekhuizen/Tienray - Verzetsherdenkingskruis - Sef van Megen werd in 1935 onderwijzer in Grashoek bij Helden en vanaf 1937 in Broekhuizen. Hij was bij de kinderen geliefd. Vanaf 1941 gaf hij hulp aan krijgsgevangenen, geallieerde piloten en … muur: links, regel 05-01
Oijen, van Hendrika Johanna Jet	∗ 1914-07-16 Maastricht † 1983-12-15 Enschede	- Netwerk Bongaerts - Pilotenhelpers - Overlevenden - Verzetsvrouwen - Sittard - Jet van Oijen was verloofd met de Sittardse verzetsman Harrie Tobben, die in juni 1942 op advies van bevriende politiemensen onderdook in Baexem. Zij … Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.
Peeters, Peter Antonius Joseph Toon	∗ 1916-06-20 Broekhuizenvorst † 1947-06-24 Venlo	- Vroeg verzet - Onderduikershulp L.O. - Netwerk Bongaerts - Pilotenhelpers - Hulp aan joden - Hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen - Inlichtingenwerk - Broekhuizen/Tienray - Toon Peeters, in de volksmond ook Smid Toontje genoemd, was smid en rijwielhandelaar. [1] Cammaert schrijft over hem: In Broekhuizen en Broekhuizenvorst richtte … muur: links, regel 04-05
Tobben, Hendrikus Hubertus Harrie	∗ 1917-08-24 Heerlen † 1945-03-15 Hameln (D	- Ondergrondse pers - Vroeg verzet - Ordedienst (O.D.) - Politie - Hulp aan joden - Pilotenhelpers - Inlichtingenwerk - Netwerk Bongaerts - Vredescarillon - Heerlen - Harrie - Harry --> Tobben was oud-militair en na zijn demobilisatie door de Duitsers in 1940 lid van de mijnpolitie. Was o.a. betrokken bij sabotage in de Oranje-Nassaumijn I (O.N. I) te … muur: links, regel 19-05