Venlo
text, no JavaScript Log in  Deze pagina in het NederlandsDiese Seite auf DeutschThis page in English - ssssCette page en FrançaisEsta página em Portuguêstop of pageback

Limburg 1940-1945,
Hoofdmenu

  1. Mensen
  2. Gebeurtenissen/ Achtergronden
  3. Verzetsgroepen
  4. Steden & Dorpen
  5. Concentratiekampen
  6. Valkenburg 1940-1945
  7. Lessen uit het verzet

1940-1945. Het verzet in Nederlands Limburg

Venlo

Op 9 november 1939 vond het Venlo-incident plaats: hoewel Nederland nog neutraal was, werden er twee agenten van de Britse SIS (Secret Intelligence Service) door de Sicherheitsdienst gevangen genomen.
De hulp aan joden nam ook in Venlo en omstreken kwam pas bij het begin van de laatste deportatiefase in 1943 goed op gang, mede door de oprichting van de LO, zie hieronder, waardoor het werk van de individuele verzetsgroepen kon worden gebundeld. Drie politieambtenaren, Aarts, Snellen en Pollaert, waarschuwden zoveel mogelijk joden wanneer ze zouden worden opgehaald en zorgden voor onderduikadressen, bijvoorbeeld in Sevenum en Grubbenvorst. In augustus 1943 arresteerde de SiPo-Maastricht Aarts en Snellen. (Cammaert V, p. 430)
De oorsprong van de L.O. lag in Venlo, later ondersteund vanuit Roermond. De initiatiefnemers waren kapelaan Jac Naus en onderwijzer Jan Hendrikx, gesteund door een brede anti-Duitse stemming. De samenwerking tussen de L.O. en de O.D. was in Venlo uitstekend, wat niet overal het geval was.
Er ontstond meteen na de oprichting van de LO een geweldige toeloop. Dat was ook een gevolg van het grote aantal studenten, dat weigerde, de op 13 maart 1943 ingevoerde loyaliteitsverklaring te ondertekenen.
Meer daarover hieronder: De schrik van Venlo
In september 1943 werd het kersverse district Venlo van de LO in negen rayons ingedeeld: 1. Beesel, Reuver en Belfeld, 2. Baarlo en Kessel, 3. Helden, Meijel en omliggende gehuchten, 4. Sevenum, Horst en Castenray, 5. Grubbenvorst en Lottum, 6. Maasbree, 7. Broekhuizen, Broekhuizenvorst, Meerlo, Tienray, Swolgen en Blitterswijk, 8. Velden, Lomm, Arcen en Wellerlooi, 9. Stadsgebied van Venlo, Blerick, Tegelen en Steijl. Om de veertien dagen werd er een districtsvergadering gehouden en elke week een stadsvergadering. [1]
Het Venlose verzet had, zoals het verzet in alle steden, behoefte aan een landelijk gebied, waar onderduikers heen konden. Dat was het gebied tussen Maas en Peel, vooral op boerderijen. Toen de geallieerde invasie van Europa werd verwacht, had de Venlose O.D. het idee, onderduikers als soldaten voor een mobiele eenheid op te leiden. Dat gebeurde in de buurt van de boerderij van Cornelis Krans. Ga voor meer informatie hoe dat afliep Helden. En nog meer informatie bij Cammaert, hoofdstuk VIII (De Ordedienst) pagina 882: „De duikkampen bij Helden en Sevenum“
In de laatste maanden voor de bevrijding op 1 maart 1945 was de Maas frontlijn. Daardoor waren vooral de bruggen over de Maas hevig omstreden. Het gebied ten westen van de Maas was tussen eind september en begin december 1944 van Duitsers gezuiverd en hoorde tot de Britse zone. De ontvolkte oostelijke Maasoever daarentegen werd pas begin maart 1945 vanuit Duitsland bevrijd door soldaten van het negende Amerikaanse leger. (Cammaert VIII, pagina 894)

In Venlo hebben vier geestelijken hun verzet met hun leven betaald. Op de plaquette aan de Martinuskerk vinden we de namen van drie priesters van die kerk en bovendien die van dominee de Jong:

In verzet verbonden.
Deken Jules van Oppen († 10 februari 1943 Vught),
Pater Christofoor Meulendijks († februari 1945 Bergen-Belsen),
Kapelaan Jac. Naus († 15 april 1945 Bergen-Belsen),
Priesters van de St. Martinusparochie
Dominee Henk de Jong († 12 februari 1945 Haarlem).
Predikant gereformeerde kerk in Venlo.
In overgave aan de Heer.

  1. fam-naus.net Genealogie Jan Naus


Bevrijd: 1944-12-03 – 1945-03-02
Wikipedia NL: Bevrijding van Venlo en Blerick

Venlo 1945 (Wikimedia)
Bombardementen op Venlo (Wikipedia)
Bevrijding van Venlo en Blerick (Wikipedia)

vorigeback

De schrik van Venlo. Midden augustus 1943 trad in Venlo een zekere Johan Berendsen in dienst bij de gemeentepolitie van Venlo, die later het bevel voerde over de Arbeidscontroledienst (ofwel Arbeitskontrolldienst, AKD), een bende van oud-kampbewakers, met de taak om onderduikers te jagen. Berendsen kreeg zo doende de bijnaam de schrik van Venlo. Zij gingen ook in de omringende plaatsen op jacht.
„In de zomer van 1944 hield het commando Berendsen van de AKD huis in de regio. Het is onbekend hoeveel onderduikers er het slachtoffer van werden. Tenminste vijf personen kwamen kwamen alleen al uit het district Venray in Duitsland om het leven: A.J. van den Munckhof, L.J. Rongen, J.M. van Gestel, P.H. van Rhee en H.A. van Oudenhoven.“ (Cammaert VIb, p. 713)

De Limburgse gesneuvelden

Venlo – 31 pers.

Berendsen,
Johan
∗ 1912-09-02
Avereest
† 1947-05-02
Vught
- Politie - NSB - Oorlogsmisdadigers - Venlo -

Foto uit het strafdossier in het Nationaal Archief: Johan Berendsen begin september 1944. Johan Berendsen was een Nederlands oorlogsmisdadiger die bekendstond als "de schrik van …

Berger,
Alfons Reinoud
Fons
∗ 1925-05-01
Venlo
† 1945-01-22
Neuengamme
- Onderduikershulp L.O. - Koeriers van het verzet - Hulp aan joden - Pilotenhelpers - Hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen - Venlo -

Fons Berger was de oudste zoon van de in 1941 teruggetreden burgemeester van Venlo en bezocht er het gymnasium Sint-Thomascollege. Hij wordt districtskoerier van de L.O. in Venlo,
muur: rechts, regel 28-02
Bilsen, van
Franciscus Jacobus Karolus
Frans
∗ 1911-01-25
Ginneken & Bavel
† 1944-01-19
Venlo
- Politie - Onderduikershulp L.O. - Ondergrondse pers - Venlo -

Foto: Familie Van Bilsen [2] Frans van Bilsen was in 1940 hoofdagent van politie in Ginniken. [1#2][2] Tijdens de bezetting werd hij verzetsman in Tilburg, …

Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.
Boekhold, van
Wilhelmus Franciscus Theodorus
Wiel “Wien”
∗ 1917-11-15
Venlo
† 1990-03-26
Velden
- Ordedienst (O.D.) - Pilotenhelpers - Ondergrondse pers - Onderduikershulp L.O. - Nederlandse soldaten - Overlevenden - Venlo -

De nevenstaande foto is o.a. te vinden bij Omroep Venlo. [1] De geboorteplaats van Wiel van Boekhold is Venlo. [2.1] Maar op Geni.com wordt Venray genoemd. [2.2] Cammaert …

Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.
Coehorst,
Frans Gerard Marie Joseph
Frans, “Van Aken”
∗ 1925-09-22
Venlo
† 1944-11-01
Zwickau
- Koeriers van het verzet - Onderduikershulp L.O. - Dwangarbeid - Venlo -

De 18-jarige Frans Coehorst was na zijn eindexamen Gymnasium door Hendrikx gevraagd voor hem als districts­koerier en secretaris te gaan …
muur: rechts, regel 27-04
Couperus,
Otto
∗ 1898-10-29
Hüls
- Politie - NSB - Oorlogsmisdadigers - Overlevenden - Venlo -

Foto: beeldbankwo2.nl [1] Otto Couperus werd inspecteur van politie en tijdens de oorlog ook SS-er. Hij begon zijn carrière in Rotterdam, bij de beruchte afdeling …
Dael,
Jean Marie
Jan
∗ 1909-01-01
Venlo
† 1945-03-09
Mauthausen
- Vroeg verzet - Onderduikershulp L.O. - Pilotenhelpers - Venlo -

Jan Dael was onder meer hotelbediende, chauffeur en kok, voordat hij uiteindelijk zijn roeping vond in de boekhandel en bibliotheek De Boemerang aan de Geldersepoort. Hij was vader van zes …
muur: rechts, regel 27-05
Dael,
Leopold Franciscus
Leo
∗ 1907-09-12
Venlo
† 1945-03-01
Mauthausen
- Vroeg verzet - Onderduikershulp L.O. - Pilotenhelpers - Venlo -

Leo Dael was opgeleid als automonteur. Voor zijn huwelijk met Henriette Hostermans kreeg hij een auto van zijn vader om zijn eigen taxibedrijf te beginnen. Leo en Henriette kregen van 1929 tot …

muur: rechts, regel 28-01
Driessen,
Martin Hubertus
Martin
∗ 1922-10-01
Blerick
† 1945-01-22
KZ Neuengamme, Bergedorf
- Dwangarbeid - Onderduikers - Venlo -

Foto: vriendenkringneuengamme.nl [7] → Martin Driessen was volgens zijn overlijdensakte machinebankwerker [1], maar volgens de documenten van Amersfoort (Polizeiliches …
Enckevort, van
Pieter Gerard
Grad
∗ 1904-01-07
Sevenum
† 1971-10-03
Sevenum
- De geestelijken - Onderduikershulp L.O. - Onderduikers - Overlevenden - Venlo -

De foto hiernaast is een detail van een groepsfoto van de leiding van de LO in Limburg, genomen in augustus 1944 (LO …
Meer in het verhaal Verzet in Valkenburg

Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.
Ex,
Karel Paul Maria
Karel “Godfried”
∗ 1923-07-08
Venlo
† 1999-01-14
Amsterdam
- Studenten - Onderduikers - Onderduikershulp L.O. - Hulp aan joden - Ondergrondse pers - Overlevenden - Venlo -

Karel Ex studeerde rechten in Nijmegen, toen het Duitse leger Nederland binnenviel, maar hij woonde nog bij zijn ouders aan de Goltziusstraat 44 in Venlo. … Carla Drukker, een …

Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.
Gijsbers,
Jan Frederik
Jan
∗ 1912-08-21
Eibergen
† 2003-06-05
Pretoria (SA)
- Ordedienst (O.D.) - Overlevenden - Venlo -

Toen de bezetting in 1940 begon, was Jan Gijsbers uit Venlo eerste luitenant. Cammaert schrijft: Gaf leiding aan de gewestelijke reserve van de O.D. in Limburg. Tevens stond …

Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.
Hendrikx,
Johannes Jacobus
Jan “Ambrosius”
∗ 1917-02-02
Venlo
† 1945-05-03
Oranienburg, KZ Sachsenhausen
- Hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen - Vroeg verzet - Onderduikershulp L.O. - Onderduikers - Hulp aan joden - Vredescarillon - Venlo -

Jan Hendrikx studeerde in Nijmegen en kreeg daar te maken met studentenverzet, voordat hij naar Venlo terugkwam en onderwijzer werd. [1], p. 576 In 1940 begon J.J. …
muur: rechts, regel 28-04
Holla,
Johannes Hendrikus Hubertus
Harry “Ford”
∗ 1902-06-03
Arcen
† 1945-01-07
KZ Sachsenhausen, Oranienburg
- Onderduikershulp L.O. - Duikhoofden - Venlo -

Harry Holla was mede-eigenaar van een lak- en spuitinrichting in Venlo, duikhoofd in de H. Hartparochie, rayon Venlo.
muur: rechts, regel 28-03
Jans,
Jacobus Rudolf Lambertus
Jacob
∗ 1874-11-30
Surabaya
† 1963-12-07
Venlo
- Ordedienst (O.D.) - Overlevenden - Venlo -

Generaal-majoor Jacob Jans ging in 1938 met pensioen, maar werd tijdens de bezetting weer actief. [1] Cammaert schrijft: Venlo, beroepsofficier. Gaf sedert 1941 leiding aan …

Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.
Jans,
Katie
∗ 1923-07-24
Venlo
† 1945-01-06
Venlo
- Koeriers van het verzet - Ordedienst (O.D.) - Onderduikershulp L.O. - Verzetsvrouwen - Venlo -

Katie Jans deed koerierswerk voor de LO. In Venlo werkten de lokale groepen van LO en OD goed samen, zoals op de meeste plaatsen in Noord-Limburg. Zij was een dochter van reserve-generaal-majoor
muur: rechts, regel 29-01
Jans,
Leo
∗ 1918-05-09
Tegelen
† 2016-09-23
Lanaken
- Nederlandse soldaten - Ordedienst (O.D.) - Onderduikershulp L.O. - Inlichtingenwerk - BS (Binnenlandse Strijdkrachten) - Overlevenden - Venlo -

Leo Jans was bij het uitbreken van de oorlog vaandrig, dat wil zeggen beroepsofficier in opleiding. Cammaert schrijft over hem: Venlo, vaandrig. De zoon van

Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.
Jong, de
Hendrik Roelof
Henk
∗ 1911-10-20
Wijmbretseradeel
† 1945-02-12
Haarlem
- Ondergrondse pers - Onderduikershulp L.O. - Duikhoofden - Hulp aan joden - NV - De geestelijken - Onderduikers - Venlo -

In 1940 werd Hendrik Roelof de Jong benoemd tot predikant van de Gereformeerde Kerk in Venlo. Medeuitgever van het illegale blad Trouw en medewerker van het Nationaal Steun Fonds [1]. …

muur: rechts, regel 28-05
Meijer,
Hendrikus Jozef
Henry /Harry
∗ 1920-10-06
Borne
† 1944-09-05
Vught
- Ondergrondse pers - Onderduikers - Onderduikershulp L.O. - Studenten - Koeriers van het verzet - Venlo -

De verzetsactiviteiten van de student, leraar klassieke talen en koerier Harry Meijer, in wiens ouderlijke woning regelmatig koeriers uit de tien Limburgse districten kwamen, [1]
muur: rechts, regel 29-03
Meiler,
Max
Piet van Kempen, oom Willem
∗ 1893-06-12
Nijmegen
† 1945-03-12
Neuengamme
- Onderduikershulp L.O. - Joden in het verzet - Hulp aan joden - Venlo -

Max Meiler was elektrotechnicus, maar koopman van beroep. Hij was in Venlo contactman van districtsleider Ambrosius [1] Hij woont eind februari 1941 …

Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.03-08
Meulendijks,
Johannes
pater Christofoor
∗ 1895-11-16
Asten
† 1945-03-10
Bergen-Belsen
- De geestelijken - Onderduikershulp L.O. - Venlo - Valkenburg -

Pater Christofoor was lid van de Congregatie van de HH. Harten [1] (ss.cc., de witte paters). Hij woonde in hun klooster op de Cauberg in Valkenburg. Na het onderduiken van kapelaan Jac. Naus [2] …

muur: rechts, regel 29-02
Naus,
Jacobus Johannes
Jac “Van Doorn”
∗ 1913-12-31
Egchel (Helden)
† 1945-04-15
Bergen-Belsen
- De geestelijken - Onderduikers - Hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen - Pilotenhelpers - Onderduikershulp L.O. - Vredescarillon - Venlo -

Op 6 juni 1939 werd Jac Naus benoemd tot kapelaan in de St. Martinusparochie te Venlo. Daar werd hij een van de oprichters van de L.O., samen met
muur: rechts, regel 29-04
Omloo,
Alphons Marie Lambert
Fons
∗ 1898-05-23
Echt
† 1965-03-08
Horn
- De geestelijken - Onderduikershulp L.O. - Overlevenden - Venlo -

Alphons Marie Lambert Omloo werd Fons genoemd. [1] Op 8 februari 1944 was de onderduiker J.H. Scheeres aangehouden. Hij bleek in het bezit van een briefje van het Venloos …
Oppen, van
Jules Louis Antoine
Jules
∗ 1882-05-10
Maastricht
† 1943-02-16
Vught
- Vroeg verzet - De geestelijken - Venlo -

Deken Jules van Oppen was de eerste die in Venlo en in heel Limburg de eerste geestelijke, zijn verzet met de dood moest bekopen. Na de inval van de Duitsers op 10 mei 1940 voerde hij actie tegen …

muur: rechts, regel 30-04
Russel,
Frans Joseph Karel
Joe “Kobus“
∗ 1922-05-07
Venlo
† 1992-06-12
Nijmegen
- Studenten - Onderduikershulp L.O. - “Aussenministerium” - Ondergrondse pers - Overlevenden - Venlo - Tegelen -

Uit het archief van Joe Russel, dat nu bij het verzetsmuseum.org te vinden is, blijkt, dat Joe Russel bij het uitbreken van de oorlog in Nijmegen klassieke talen studeerde. [1] Cammaert …


Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.
Soest, van
Jan
∗ 1919-12-08
Kruiningen
† 1945-03-15
KZ Sachsenhausen, Oranienburg
- Studenten - Onderduikers - Venlo -

Jan van Soest, student-notariaat, was ondergedoken bij zijn ouders aan de Stalbergweg 36 te Venlo [1] In zijn dossier bij de OGS zit een formulier, ingevuld door zijn moeder. Zij schrijft dat …

muur: rechts, regel 30-01
Soest, van
Wilhelmus
Willem
∗ 1883-05-11
’s-Gravendeel
† 1945-02-23
Bergen-Belsen
- Venlo -

Willem van Soest was volgens de Erelijst [1] lid van het verzet. Verdere informatie daarover hebben we tot nu toe niet gevonden, behalve dat hij op 23 augustus 1944 thuis is gearresteerd, …

muur: rechts, regel 29-05
Soree,
Hubertina
Bertha
∗ 1906-06-04
Venlo
† 1944-11-03
Venlo
- Onderduikershulp L.O. - Koeriers van het verzet - Verzetsvrouwen - Venlo -

Hubertina Johanna Elisabeth Soree woonde in de Rummerstraat 30 te Venlo. In het Dodenboek Venlo (zie link hieronder, historie.venlo.nl) schrijft Hay Goertz: „Bertha was tijdens de oorlog actief …

muur: rechts, regel 30-02
Theelen,
Johannes Jozef
Jan “Nicolaas”
∗ 1919-12-21
Velden
† 1956-01-09
Ede
- Politie - Vroeg verzet - Duikhoofden - Knokploegen (K.P.) - Ordedienst (O.D.) - Hulp aan joden - Hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen - Pilotenhelpers - Overlevenden - Arcen en Velden - Venlo -

Jan Theelen wordt geboren in Velden op 21 december 1919, een zondag. Voor zover niet anders vermeld, zijn deze en de volgende gegevens afkomstig uit het artikel De …

Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.
Vallen,
Stephanus Hubertus
∗ 1901-03-11
Rothem, B
† 1943-05-02
Neuengamme
- Venlo - Communisten & sympathisanten - Ondergrondse pers -

Hij was metselaar en een kennis van Lubbert Bos. Verspreider van De Vonk [1] Laatste adres: Maasschriksel 13, Venlo, Gearresteerd op …
muur: midden, regel 24
Wolters,
Oscar Wilhelmus Laurentius
Oscar
∗ 1914-12-20
Venlo
† 1944-09-05
Vught
- Studenten - Pilotenhelpers - Inlichtingenwerk - Venlo -

De student medicijnen Oscar Wolters was verzetsdeelnemer onder de schuilnamen Dokter O. de Blécourt als hij mensen moest keuren en Otto Weber als vrachtautochauffeur die voor het verzet …

muur: rechts, regel 30-03